Hồ Xuân Hương

Bách khoa toàn thư há Wikipedia

Hồ Xuân Hương 胡春香 Bạn đang xem: bà chúa thơ nôm là ai
Chân dung nữ giới sĩ Hồ Xuân Hương bên trên bìa sách Giai nhân di mặc của học tập fake Nguyễn Hữu Tiến, 1916.
Sinh	10 mon 7, 1772 Hương Quỳnh Đôi, thị xã Quỳnh Lưu, trấn Nghệ An, xứ Bắc Hà, Đại Việt
Mất	3 mon 2, 1822 (49 tuổi) Thăng Long, nội trấn Bắc Thành, Việt Nam
Nghề nghiệp	Hoa nương, thi đua sĩ
Quốc tịch	An Nam
Dân tộc	Việt
Giai đoạn sáng sủa tác	Cổ điển
Thể loại	Hán Nôm
Phối ngẫu	Nguyễn Bình Kình Phạm Viết Ngạn

Hồ Xuân Hương (chữ Hán: 胡春香,1772 - 1822) là một trong thi đua sĩ sinh sống ở quy trình vào cuối thế kỷ XVIII và thời điểm đầu thế kỷ XIX, tuy nhiên lúc này vẫn khiến cho nhiều học tập fake giành cãi ^[1]. Năm 2021, bà nằm trong Nguyễn Đình Chiểu là nhị thi sĩ của VN được UNESCO vinh danh là "danh nhân văn hóa truyền thống thế giới"^[2] cùng theo với kỷ niệm năm sinh/năm rơi rụng. Di tác của bà trọn vẹn là thơ và phần nhiều đều được ghi chép bằng văn bản Nôm. Bà được thi sĩ văn minh Xuân Diệu ca ngợi là Bà chúa thơ Nôm.^[3] Hầu không còn thi đua ca Hồ Xuân Hương theo đuổi loại chảy công cộng vẫn bay được những ý niệm sáng sủa tác cố hữu vốn liếng tôn vinh niêm luật nghiêm ngặt nhằm thể hiện được lời nói của thời đại bản thân, có rất nhiều người nhận định rằng rực rỡ của thơ bà là "thanh thanh tục tục".^[4]^[5]

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Không sở hữu bất kể tư liệu truyền thống này chép về lai lịch và hành trạng của Hồ Xuân Hương, bà chỉ thực sự được hậu thế nghe biết qua chuyện sách Giai nhân di mặc (佳人遺墨) của học tập fake Đông Châu Nguyễn Hữu Tiến, ấn hành bên trên thủ đô năm 1916^[6]. Cũng vì như thế cớ cơ, việc sở hữu hay là không một hero thương hiệu Hồ Xuân Hương hiện nay còn là một thắc mắc ngỏ.

Gia thế[sửa | sửa mã nguồn]

Học giới nhất quán rằng Hồ Xuân Hương sinh nhập năm 1772, theo đuổi học tập fake John Balaban thì bà được sinh đi ra ở phường Khán Xuân^[7] (nay nằm trong địa phận Bách Thảo viên Hà Nội). Cứ theo đuổi Giai nhân di mặc^[8], Hồ Xuân Hương là ái nữ giới của Sinh thiết bị Hồ Phi Diễn^[9]^[10] (胡丕演, 1704 – 1786), người hương thơm Quỳnh Đôi, thị xã Quỳnh Lưu, trấn Nghệ An. Còn theo đuổi học tập fake Trần Thanh Mại^[11], thân mật phụ của Hồ Xuân Hương là ông Hồ Sĩ Danh^[10] (胡士名, 1706 – 1783) cũng người Quỳnh Đôi, Hồ Sĩ Danh là anh nằm trong phụ vương không giống u của Kinh Dương hầu Hồ Sĩ Đống (胡士棟, 1739 – 1785). Thân khuôn của Hồ Xuân Hương là bà lẽ thương hiệu Hà Thị^[7] (何氏, ? – 1814) người trấn Thành Phố Hải Dương. Học fake Phạm Trọng Chánh phụ thuộc vào tục xướng danh truyền thống và câu tựa Phi mai xuân sắc nhất kinh thành (丕梅春色一京成) của Tốn Phong Phan Huy Huân nhằm khẳng định: Hồ Phi Mai (胡丕梅) là vẹn toàn danh, Xuân Hương (春香) là biểu tự động và Cổ Nguyệt Đường (古月堂) là cây bút hiệu^[12].

Trong thế cuộc xoay vần giàn giụa nhiễu nhương vào cuối thế kỷ XVIII, Hồ Xuân Hương vẫn thừa kế trong thời điểm mon thơ ấu êm êm đềm ở một dinh cơ thự rộng lớn thương hiệu Cổ Nguyệt đường^[12] ven hồ nước Tây, bấy giờ là vùng phồn vinh đô hội hàng đầu xứ Đàng Ngoài^[1]. Sau Khi mãn tang phụ vương, u bà tái mét thơm với những người không giống. Dù không nhiều nên buộc ràng nhập gia giáo ngặt tự khắc như từng nữ giới lưu nằm trong thời, Hồ Xuân Hương vẫn quy tụ được tư hóa học mưu trí và hiếu học^[10].

Lưu lạc và qua chuyện đời[sửa | sửa mã nguồn]

Hồ Xuân Hương cũng khá được cưới gả kể từ đặc biệt sớm như từng con cháu thoa anh thế phiệt bấy giờ, tuy nhiên dẫu qua chuyện nhị lượt đò đều ko thỏa mãn. Ban sơ, bà làm bé của một hào phú sở hữu tên hiệu Tổng Cóc. Tuy đơn thuần cai quân tuy nhiên Tổng Cóc vốn liếng nằm trong loại dõi văn nhân, ông đặc biệt chuộng ca dìm và mến luôn luôn loại tài thực hiện thơ của những người phu nhân lẽ. Để chiều lòng bà, Tổng Cóc vẫn đựng một thủy tạ rất rộng lớn mang lại Hồ Xuân Hương ở, vừa vặn tách phiền lụy với phu nhân cả vừa vặn thỏa thưởng thơ phú. Chung sinh sống với Tổng Cóc được một thời hạn khá lâu thì Hồ Xuân Hương dứt áo đi ra cút với một chiếc bầu. Có thuyết nhận định rằng, bà loại bỏ sau khoản thời gian Tổng Cóc vẫn đột ngột kể từ trần; tuy nhiên cũng đều có thuyết nhận định rằng bà ko Chịu đựng được tai tiếng dị nghị của phu nhân con cái Tổng Cóc và người làng; lại sở hữu thuyết thưa bạn dạng tính phóng đãng khiến cho Hồ Xuân Hương khó khăn ngồi yên ổn một điểm, bà trốn cút nằm trong tình quân là Phạm Viết Ngạn^[13].

Vào ngày Hồ Xuân Hương trở dạ, Tổng Cóc cho tới yêu sách đón con cái về, tuy nhiên người thân chúng ta Phạm thưa lại là đứa nhỏ nhắn vẫn rơi rụng Khi vừa vặn lọt lòng^[13]. Trong thơm sự lượt này, Hồ Xuân Hương làm bé của Tú tài Phạm Viết Ngạn, bấy giờ bên trên nhiệm tri phủ Vĩnh Tường. Nhưng duyên phận chỉ được 27 mon thì ông phủ Vĩnh Tường tạ thế^[6].

Có nhiều thuyết về quãng đời tiếp sau đó của Hồ Xuân Hương, như việc bà cưới tăng vài ba người ông xã nữa, việc bà chất vấn mượn chi phí thi đua hữu nhằm há sản phẩm chào bán giấy má cây bút mực, hoặc giai thoại về những ông tơ tình trăng hoa và văn hoa, tuy nhiên cường độ khả tín không được xác lập rõ rệt ràng^[6].

Xem thêm: mit the cool kid là ai

Hồ Xuân Hương được cho rằng rơi rụng nhập năm 1822^[10]. Trong cuốn sách: “Họ Hồ nhập xã hội dân tộc bản địa Việt Nam” của ông Hồ Sỹ phẳng phiu (nguyên Viện trưởng Viện Quan hệ quốc tế, nằm trong Viện Nghiên cứu vớt ngôi nhà nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh) vẫn dày công phân tích và xác minh những ngôi nhà phân tích thiên về thuyết mộ nữ giới sĩ Hồ Xuân Hương nằm tại vị trí nghĩa trang ven hồ nước Tây. Mộ bà trước đó được xây vuông, đặt tại ven nghĩa trang Đồng Táo. Trải qua chuyện loại thời hạn đổi mới thiên khu đất bồi đắp điếm vì đã dùng lâu., sông nước hồ nước Tây càng ngày càng to lớn, từng lượt kết cấu địa tầng thay cho thay đổi bởi ĐK bất ngờ và nghĩa trang Đồng Táo bị chìm xuống lòng hồ nước nằm trong một trong những nghĩa trang không giống.

Ngày 16 mon 3 năm 2003, Ông Vũ Hồ Luân (nhà phân tích thủ đô cũng chính là con cái con cháu dòng tộc Hồ) bắt gặp ông Hồ Sỹ phẳng phiu, kết phù hợp với ngôi nhà phân tích sử dòng tộc Hồ VN, Hồ tì Hiền (Trưởng Ban Sử, Trưởng ban Liên lạc dòng tộc Hồ bên trên Việt Nam) cùng theo với hậu duệ của tộc Hồ đang được thao tác làm việc và sinh sinh sống ở thủ đô vẫn tụ hội đi ra một group 8 người, nhập cơ sở hữu tư người chúng ta Hồ nằm trong Trung chi II ở Quỳnh Đôi, là hậu duệ đời loại sáu của Hồ Xuân Hương nhằm đi tìm kiếm mộ bà ở Hồ Tây tuy nhiên không tồn tại thành phẩm. Cho đến giờ, mộ bà đang được nằm tại vị trí đâu trong tim hồ nước vẫn chính là lốt chất vấn mang lại hậu thế.^[14]

Tình duyên[sửa | sửa mã nguồn]

Tổng Cóc vốn liếng là tên hiệu tuy nhiên người thân quen biết đặt điều mang lại Chánh tổng Nguyễn Bình Kình, tự động Công Hòa. Nguyên quán của ông ở thôn Gáp, xã Tứ (nay nằm trong thị xã Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ). Ông là con cháu của quan tiền nghè Nguyễn Quang Thành, bạn dạng thân mật cũng một lượt cút thi đua Hương tuy nhiên ko đỗ đạt. Sau Tổng Cóc đăng trình, lên tới mức chức cai cơ nên thông thường được gọi là Đội Kình^[15]. Kết trái khoáy của thơm sự này được mang lại là một trong đứa trẻ em vắn số^[13].

Còn theo đuổi Phạm gia tộc phả và Triệu tông phả, ông phủ Vĩnh Tường tức là Tú tài Phạm Viết Ngạn (khi thăng chức Đồng tri phủ Phân phủ Vĩnh Tường thì cải trở thành Viết Lập), thương hiệu cúng cơm trắng là Đại, tự động Thành Phủ. Nguyên quán của ông ở hương thơm Trà Lũ, xã Xuân Trung, phủ Xuân Trường, trấn Sơn Nam Hạ. Các tư liệu này cũng cho thấy, Hồ Xuân Hương sinh mang lại ông một người con cái thương hiệu Phạm Viết Thiệu^[16].

Ngoài đi ra, có rất nhiều giai thoại truyền miệng về lối sinh sống phong lưu của nữ giới sĩ chúng ta Hồ, như việc bà là một trong hoa nương thanh sắc vẹn toàn, và những ông tơ tình mặt mũi thơ rượu với Phạm Đình Hổ^[17], Phạm Thái, Nguyễn Du^[18], Phạm Quý Thích, Nguyễn Hầu, Trần Ngọc Quán^[19], Trần Quang Tĩnh^[20], Phan Huy Huân^[21], Mai Sơn Phủ^[22], Thạch Đình, Cự Đình, Thanh Liên...

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Sơ lược[sửa | sửa mã nguồn]

Văn bạn dạng được trao diện cổ nhất sở hữu chép thơ Hồ Xuân Hương là Quốc văn tùng ký^[23] (國文話記) bởi Hải Châu Tử Nguyễn Văn San (阮文珊, 1808 – 1883) biên soạn năm Minh Mệnh loại 14 (1834), tuy nhiên chỉ vài ba bài bác. Hầu không còn di tác của nữ giới sĩ chúng ta Hồ được gom nhập cuốn Xuân Hương thi đua tập^[24] (春香詩集), Phúc Văn Đường tàng bạn dạng ấn hành bên trên thủ đô năm 1930. Trong sách có tầm khoảng 60 bài bác tuy nhiên lẫn lộn cả thơ của khá nhiều người sáng tác không giống, ni ko truy vẹn toàn được toàn bộ. Tuy nhiên, văn bạn dạng xứng đáng quý nhất là Lưu hương thơm ký^[25] (琉香記) với bài bác tựa của Phan Huy Huân, được học tập fake Trần Thanh Mại phân phát loài kiến và công phụ thân bên trên thi đua đàn nhập năm 1964. Trước cơ ko lâu, năm 1962, vẫn sở hữu học tập fake Trần Văn Giáp đăng bên trên báo Văn Nghệ (Hà Nội) 5 thi đua phẩm chữ Hán được cho rằng của Hồ Xuân Hương. Nhưng mãi cho tới năm 1984, học tập fake Hoàng Xuân Hãn mới nhất dịch nghĩa và đăng bên trên luyện san Khoa Học Xã Hội (Paris), lại đặt điều đầu đề theo lần lượt là Độ hoa phong, Hải ốc trù, Nhãn phóng thanh, Trạo ca thanh, Thủy vân hương^[3].

Thơ Hồ Xuân Hương luôn luôn được trình diễn theo đuổi phong thái thất ngôn chén bát cú hoặc thất ngôn tứ tuyệt, văn pháp được đánh giá và nhận định là điêu luyện tuy nhiên phần chữ Nôm nhiều phần rực rỡ rộng lớn chữ Hán^[1]^[4]^[26]. Ý tưởng nhập thơ cũng tương đối táo tợn, mặc dù là vấn đề kiêng kị so với lễ giáo đương thời^[26]. Cho nên, Hồ Xuân Hương được coi như hiện tượng lạ lý thú của loại thi đua ca truyền thống VN Khi tích đặc biệt thể hiện ánh nhìn trái chiều với truyền thống lâu đời đạo đức nghề nghiệp, tuy nhiên ko vì vậy tuy nhiên tự động trở thành suy đồi^[6]^[27]^[28]. Tựu trung, những di tác phần này được chấp nhận hậu thế thấy tình hình tang thương ở thời đại bà sinh sống và cả quy trình mục rữa của khá nhiều lề thói cũ^[6]^[10].

Xem thêm: vợ ronaldo cr7 là ai

“

Tập thơ "Lưu hương thơm ký" đem cây bút danh của nữ giới sĩ bởi ông Trần Thanh Mại phân phát hiện nay nhập năm 1964 bao gồm 24 bài bác thơ chữ Hán và 28 bài bác thơ Nôm. Với một nghệ thuật và thẩm mỹ điêu luyện, thi sĩ ghi chép về tâm sự và những ông tơ tình của tớ với những người dân chúng ta trai. Đọc kỹ người tao thấy sở hữu một khoảng cách khá xa thẳm thân mật luyện thơ Nôm của Xuân Hương và "Lưu hương thơm ký", đa số là về phong thái thể hiện. Trong "Lưu hương thơm ký" sở hữu cả thơ chữ Hán lẫn lộn thơ chữ Nôm. Riêng phần thơ chữ Nôm nhập "Lưu hương thơm ký" nếu như đối chiếu với thơ lâu ni được xem như là của Xuân Hương thì nhị mặt mũi vẫn đang còn sự không giống nhau. Thơ cữ Nôm nhập "Lưu hương thơm ký" sở hữu thật nhiều kể từ Hán Việt, giọng thư lại hiền khô lành lặn chứ không cần khía cạnh, gân guốc như ở "Xuân Hương thi đua tập". Vì nguyên nhân bên trên, nhằm bảo đảm an toàn tính khoa học tập, những ngôi nhà phân tích đa số chỉ tạm dừng ở luyện thơ Nôm còn "Lưu hương thơm ký" được xem như là một luyện thơ nhằm tìm hiểu thêm.

”

— Trích giáo trình văn học tập của Đại học tập Cần Thơ^[29]

Các tác phẩm^[30][sửa | sửa mã nguồn]

Thơ chữ Hán[sửa | sửa mã nguồn]

Độ Hoa Phong
Hải ốc trù

Thơ chữ Nôm[sửa | sửa mã nguồn]

Bánh trôi nước
Bỡn bà thầy thuốc khóc chồng
Cái kiếp tu hành
Cái nợ ông xã con
Cái quạt
Chùa Quán Sứ
Chợ Trời Chùa Thầy
Cảnh miếu ban đêm
Cảnh thu
Dệt cửu
Dỗ người thiếu nữ khóc chồng
Đá Ông Chồng Bà Chồng
Đài Khán Xuân
Đánh cờ
Đánh đu
Đèo Ba Dội
Đền Sầm Nghi Đống
Đồng chi phí hoẻn
Động Hương Tích
Giếng thơi
Hang Cắc Cớ
Hang Thánh Hoá
Hỏi trăng 1
Hỏi trăng 2
Khóc ông phủ Vĩnh Tường
Khóc Tổng Cóc
Không ông xã tuy nhiên chửa
Kẽm Trống
Làm lẽ
Lũ ngẩn ngơ
Mời trầu
Nhớ người cũ
Ốc nhồi
Phường lòi tói
Quán Khánh
Quan thị
Quả mít
Sư bị ong châm
Sư hổ mang
Tát nước
Thiếu nữ giới ngủ ngày
Tranh tố nữ
Trăng thu
Trống thủng
Tự tình I
Tự tình II
Tự tình III
Vịnh loại quạt I
Vịnh loại quạt II
Cúc
Mai

Chùm thơ chữ nôm xướng họa nằm trong Chiêu Hổ[sửa | sửa mã nguồn]

Cặp xướng họa I
Cặp xướng họa II
Cặp xướng họa III

Tác phẩm nói đến việc bà[sửa | sửa mã nguồn]

Hồ Xuân Hương của Bích Khê
Hồ Xuân Hương của Xuân Hoàng

Ảnh hưởng[sửa | sửa mã nguồn]

Nét phóng túng và ẩn chứa nhập thơ gần giống hành trạng của Hồ Xuân Hương luôn luôn khiến cho mối cung cấp hứng thú vô vàn mang lại hậu thế.

Nghệ thuật[sửa | sửa mã nguồn]

Truyện cộc Chút thông thoáng Xuân Hương (Nguyễn Huy Thiệp).
Âm nhạc "Bánh Trôi Nước" (2017), phổ nhạc vì chưng nhạc sĩ Hồ Hoài Anh và Dương Đại Dương (Triple D), thể hiện nay vì chưng ca sĩ Hoàng Thùy Linh nhập công tác Hòa âm Ánh sáng sủa (mùa 2).
Chèo Hồ Xuân Hương (1988), Thùy Linh và Bùi Đức Hạnh biên soạn, Bùi Đắc Sừ đạo thao diễn.
Loạt họa phẩm Minh họa thơ Hồ Xuân Hương^[31] (Bùi Xuân Phái), họa phẩm Thi sĩ Hồ Xuân Hương^[32] (Phùng Di Thuần).
Tiểu thuyết "Tình sử Hồ Xuân Hương" (Bùi Bội Tỉnh).

Giáo dục[sửa | sửa mã nguồn]

Trong học tập đàng, nhị bài bác Bánh trôi nước và Tự tình II được tiến hành sách giáo khoa Trung học tập hạ tầng (Lớp 7, luyện 1) và Trung học tập phổ thông (Lớp 10, luyện 1 nằm trong cuốn sách giáo khoa Cánh Diều xuất bạn dạng trọn vẹn mới nhất nhập năm học tập 2022-2023 ) và (Lớp 11, luyện 1 nằm trong cuốn sách giáo khoa cũ).

Tại những ngôi trường Đại học tập rộng lớn nhập toàn nước như Đại học tập Sư phạm TP.HCM, Đại học tập Sư phạm thủ đô,... SV chuyên nghiệp ngành Văn học tập VN được học tập cỗ môn Thơ Nôm Hồ Xuân Hương.

Vinh danh[sửa | sửa mã nguồn]

Phố Hồ Xuân Hương, quận Hai Bà Trưng, thủ đô.
Đường Hồ Xuân Hương, Q.3, Thành phố Xì Gòn.
Phố Hồ Xuân Hương, Quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng. Lưu trữ 2019-12-16 bên trên Wayback Machine
Đường Hồ Xuân Hương, Thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.
Đường Hồ Xuân Hương, Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
Hồ Xuân Hương, Đà Lạt
Đường Hồ Xuân Hương, quần thể 1, phường Rạch Sỏi, TP.HCM Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang.
Ngày 23/11/2021, bên trên Paris, Đại hội đồng UNESCO lượt loại 41 vẫn trải qua nhập list “Danh nhân văn hóa truyền thống và sự khiếu nại lịch sử hào hùng niên khóa 2022 – 2023” nhằm UNESCO với những nước vinh danh và nhập cuộc kỷ niệm năm sinh/năm rơi rụng của những hero lịch sử hào hùng được thừa nhận. Hồ sơ kỷ niệm 200 năm ngày sinh của danh nhân Nguyễn Đình Chiểu và kỷ niệm 250 năm ngày sinh, 200 năm ngày rơi rụng của nữ giới sĩ Hồ Xuân Hương được trải qua cùng theo với 58 làm hồ sơ không giống của những nước chúng ta.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Phạm Đình Hổ
Phạm Thái
Nguyễn Du
Phạm Quý Thích
Đoàn Thị Điểm
Nguyễn Thị Hinh
Hoa nương

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ ^a ^b ^c Vietnam Past and Present: the North của người sáng tác Andrew Forbes và David Henley, xuất bạn dạng vì chưng Cognoscenti Books: ISBN 9781300568070.
^ “UNESCO tôn vinh Danh nhân văn hóa truyền thống Hồ Xuân Hương và Nguyễn Đình Chiểu”. bvhttdl.gov.vn. Truy cập ngày 31 mon một năm 2022.
^ ^a ^b "陳竹灕《胡春香漢喃詩及其女性意識研究》" (喃字詩女王), dự án công trình phân tích của Đại học tập Quốc gia Tôn Dật Tiên (Đài Loan).
^ ^a ^b Phim tư liệu Nhà thơ Hồ Xuân Hương chiếu bên trên kênh VTC10 (2012).
^ “Tục tuy nhiên ko nhập thơ nữ giới sĩ Hồ Xuân Hương”. Quân team quần chúng. # Online. Ngày 5 mon 10 năm 2019.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Smith 2008, tr. 498
^ ^a ^b Balaban 2000, tr. 6
^ Giai nhân di mặc (1916) của người sáng tác Nguyễn Hữu Tiến, xuất bạn dạng bên trên thủ đô vì chưng Nhà xuất bạn dạng Đông Kinh ấn quán.
^ Lại sở hữu thuyết cho rằng Hồ Phi Huấn (胡丕訓).
^ ^a ^b ^c ^d ^e Taylor 2013, tr. 406
^ Tạp chí Văn Học số 10, phát triển năm 1964
^ ^a ^b "Đi lần Cổ Nguyệt đàng và ông tơ tình Hồ Xuân Hương - Nguyễn Du"
^ ^a ^b ^c Sự thiệt về bài bác thơ "Khóc Tổng Cóc"
^ “Hành trình lần mộ "bà chúa thơ Nôm" Hồ Xuân Hương”.
^ Truyện chưa chắc chắn về ông Tổng Cóc và ông tơ tình với nữ giới sĩ Hồ Xuân Hương
^ Tri phủ Vĩnh Tường và hero Chiêu Hổ là ai ?
^ Hình bóng Hồ Xuân Hương qua chuyện thơ Phạm Đình Hổ
^ Ngôn tinh anh ngữ túy (7): Ai cần thiết chữ Hán - Nguyễn Du và một Hồ Xuân Hương 1 2 3 4
^ Hồ Xuân Hương và quan tiền Hiệp trấn Sơn Nam Thượng Trần Ngọc Quán
^ Mối tình Hồ Xuân Hương và Hiệp trấn Sơn Nam Hạ Trần Quang Tĩnh
^ Hồ Xuân Hương và Tốn Phong, người tình si
^ Mối tình Hồ Xuân Hương và Mai Sơn Phủ qua chuyện "Lưu hương thơm ký"
^ “Bài dẫn nhập sách Quốc văn tùng ký của Nguyễn Văn San”. Lưu trữ bạn dạng gốc ngày 11 mon 7 năm 2016. Truy cập ngày 11 mon 7 năm 2016.
^ 春香詩集
^ Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Kiều Thu Hoạch, Nhà xuất bạn dạng Văn Học, 1 mon 10 trong năm 2007.
^ ^a ^b John Balaban (2009). "About Ho Xuan Huong", American Poetry Review, mon Chín/Mười năm 2000, cỗ 29, số 5.
^ Dutton, Werner & Whitmore 2012, tr. 305
^ Nguyen 2008, tr. 241
^ “Đọc Lưu hương thơm ký của Hồ Xuân Hương bởi GS Nguyễn Ngọc Bích phiên âm và chú thích”. Bản gốc tàng trữ ngày 15 mon 9 năm 2016. Truy cập ngày 3 mon 8 năm 2016.
^ kỷ 18, 4236Q465259Hồ Xuân HươngHồ XuânHươngHồ Xuân Hươnglà thi sĩ Nôm có tiếng sinh sống vào thời gian cuối thế; Wikipedia, thời điểm đầu thế kỷ 19 Bà vẫn nhằm lại nhiều bài bác thơ độc đáo và khác biệt với phong thái thơ vừa vặn thanh vừa vặn tục và được ca ngợi là Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương được xem như là một trong mỗi thi sĩ tiêu biểu vượt trội của văn học tập Việt Nam-Trích dẫn kể từ Hồ Xuân Hương của; Mở, Bách Khoa Toàn Thư. “Tác gia:Hồ Xuân Hương – Wikisource giờ đồng hồ Việt”. vi.wikisource.org. Truy cập ngày 7 mon 10 năm 2021.
^ Những bức họa đồ khỏa thân mật của Bùi Xuân Phái
^ Tranh thụi tao của Phùng Dzi Thuần

Smith, Bonnie (2008). The Oxford Encyclopedia of Women in World History. Đại học tập Oxford (Anh Quốc). ISBN 9780195148909.
Balaban, John (2000). Spring Essence: The Poetry of Hò̂ Xuân Hương. Copper Canyon Press. ISBN 9781556591488.
Taylor, K.W. (2013). A History of the Vietnamese. Đại học tập Cambridge (Anh Quốc). ISBN 9780521875868.
Dutton, George Edson; Werner, Jayne Susan; Whitmore, John K. (2012). Sources of Vietnamese Tradition. Đại học tập Columbia (New York, Hoa Kỳ). tr. 305-306. ISBN 9780231138635.
Nguyen, Tai Thu (2008). The History of Buddhism in Vietnam. CRVP. tr. 241-242. ISBN 9781565180987.
From Woodcuts to tướng Bytes for a Vietnamese Poet; Preserving a Dying Ideographic Script Via Computer, for a Book, chỉnh sửa viên Sam Howe Verhovek của báo The Thành Phố New York Times (Hoa Kỳ) xuất bạn dạng ngày 15 mon 3 năm 2001 bình thơ của Hồ Xuân Hương.