khương tử nha là ai

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Bài này viết lách về Khương Tề Thái công. Đối với vua thứ nhất của Điền Tề, coi Tề Thái công (Điền Tề).

Bạn đang xem: khương tử nha là ai

Khương Tử Nha 姜子牙
Vua chư hầu Trung Quốc (chi tiết...)
Vua nước Tề
Trị vì	1046 TCN - 1017 TCN
Tiền nhiệm	Không đem (Quân ý kiến quốc)
Kế nhiệm	Tề Đinh công
Thông tin cẩn chung
Sinh	1156 TCN
Mất	1017 TCN
Hậu duệ	Hậu duệ Tề Đinh công
Tên thật Khương Thượng (姜尚) Thụy hiệu Thái công Miếu hiệu Thủy Tổ
Chính quyền	nước Tề

Khương Tử Nha (chữ Hán: 姜子牙, 1156 TCN - 1017 TCN), tính Khương (姜), thị Lữ (呂), thương hiệu Thượng (尚), tự động Tử Nha (子牙), lại được gọi là Thượng Phụ (尚父), là khai quốc công thần mái ấm Chu thế kỷ 12 trước Công nguyên vẹn và là quân mái ấm khai lập nước Tề tồn bên trên kể từ thời Tây Chu cho tới thời Chiến Quốc vô lịch sử vẻ vang Trung Quốc. Cách gọi Khương Tử Nha, ghép tính và danh, trở thành phổ cập trải qua tè thuyết Phong thần thao diễn nghĩa. Do là vị quân mái ấm thứ nhất của nước Tề, nên thường thì còn được gọi là Tề Thái công (齊太公), thường hay gọi là Khương Thái công (姜太公), Thái công Vọng (太公望) hoặc Lữ Vọng (呂望).

Khương Tử Nha được nghe biết như 1 vị quân sư vĩ đại, là kẻ vẫn thêm phần lập nên sự nghiệp mái ấm Chu kéo dài hơn nữa 800 năm, là triều đại kéo dãn dài nhất vô lịch sử vẻ vang Trung Quốc. Ông có tiếng vô văn hóa truyền thống Đông Á qua quýt kỳ tích Thái Công điếu ngư (太公釣魚; Thái Công câu cá) hoặc thường hay gọi là Lữ Vọng câu cá. Hình tượng của ông còn trở thành có tiếng qua quýt tè thuyết Phong thần thao diễn nghĩa, một kiệt tác thần thoại cổ xưa dã sử trình bày về việc quật khởi của Chu Võ vương vãi ngăn chặn mái ấm Thương của Trụ Vương.

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Thượng là kẻ ở Đông Hải (東海; ni là thị xã Cử, Sơn Đông). Tổ tiên ông là Lã dựa Di, từng thực hiện chức Tứ nhạc gom Hạ Vũ trị thủy đem công. Sử ký xác lập tổ tiên ông được phong ở khu đất Lã vào lúc thời Thuấn cho tới thời mái ấm Hạ.

Vào thời Tiên Tần, một người quyền quý và cao sang thông thường đem nhì loại bọn họ, một là bọn họ của tổ tiên (Tính; 姓), loại là bọn họ của Thị tộc (Thị; 氏). Họ tổ tiên của ông là Khương (姜), vì thế thị tộc của ông ở khu đất Lã kể từ cơ lấy Lã (呂) thực hiện bọn họ của thị tộc. Tên thiệt của ông là Thượng, còn biểu tự động của ông đem nhì thuyết, một là Tử Nha, nhì là Thượng Phụ (Thượng Phụ hoàn toàn có thể là tích khi Văn Vương tạ thế phó thác Võ Vương mang lại Tử Nha. Võ Vương tôn trọng gọi ông là Thượng Phụ). Khi ấy biểu tự động là tên gọi được bịa của một người quyền quý và cao sang lưu lại sự cứng cáp, và khi uỷ thác du phía bên ngoài người tớ hoặc gọi biểu tự động của nhau để giữ lại sự tôn trọng.

Vào thời Ngũ Hồ Thập lục quốc, Lã Quang nhận Lã Thượng thực hiện tổ tiên, nên truy tôn thực hiện Thủy Tổ (始祖).

Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Giúp Tây dựa hầu Cơ Xương[sửa | sửa mã nguồn]

Sang thời mái ấm Thương, vì như thế Lã Thượng là con cái con cháu chi loại nên từ từ trở nên dân thông thường. Vì mái ấm nghèo đói, Khương Thượng tuổi hạc già cả thông thường lên đường câu cá ở sông Vị.

Thủ lĩnh cỗ tộc Chu là Tây dựa hầu Cơ Xương săn bắn, gặp gỡ Khương Thượng đang được câu cá phía bắc sông Vị. Cơ Xương rỉ tai với ông đặc biệt ưng ý, ngưỡng mộ tài năng của ông. Cơ Xương lưu giữ điều tổ tiên là Thái Công dặn dò rằng sẽ sở hữu vị thánh cho tới nước Chu, gom Chu cường thịnh, ứng với quẻ bói trước lúc săn bắn. Do cơ, Cơ Xương ngược quyết Khương Thượng đó là người Thái Công chờ mong trước đó và tôn ông thực hiện Thái Công Vọng (太公望; tức thị người tuy nhiên [Chu] Thái Công hy vọng đợi), đón lên xe pháo về cung và tôn ông thực hiện thầy^[1].

Câu chuyện sự tích này được biên chép nhanh nhất là vô cỗ Lục Thao, một cỗ binh thư được mang lại là vì chủ yếu Khương Thượng viết lách. Tuy nhiên, những học tập fake về sau nhận định rằng cuốn sách được biên soạn kể từ thời Chiến Quốc.

Sử ký còn dẫn thêm thắt vài ba thuyết nữa về Khương Thượng^[1]:

• Ông từng đi làm việc quan liêu mang lại vua Trụ mái ấm Thương tuy nhiên thấy vua Trụ vô đạo nên vứt mái ấm Thương, lên đường du thuyết những chư hầu tuy nhiên cũng ko thành công xuất sắc. Cuối nằm trong ông lịch sự nước Chu với Tây dựa.
• Cơ Xương bị vua Trụ nhốt ở Dữu Lý. Bầy tôi của Cơ Xương là Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu biết Khương Thượng là nhân tài bèn chào ông về liên minh. Khương Thượng nhận điều về gom Chu. Ông nằm trong Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu đồng mẹo lần gái đẹp mắt và vật kỳ lạ dưng vua Trụ nhằm chuộc Tây dựa hầu ra bên ngoài. Từ cơ ông được Tây dựa hầu Cơ Xương tôn thực hiện thầy.

Khương Thượng gom Cơ Xương thắt chặt và chấn chỉnh nội trị và thi công lực lượng nước Chu nhằm mẹo tiến công sụp đổ mái ấm Thương tàn bạo mếch lòng dân. Ông gom Tây dựa tiến công những khu đất Sùng, Tắc Tu, Khuyển, Di, không ngừng mở rộng cương vực nước Chu. Bờ cõi nước Chu to lớn, lúc lắc nhì phần thân phụ thiên hạ khi đó^[1]. Cơ Xương bị tiêu diệt, con cái là Cơ Phát lên thay cho.

Giúp Chu Vũ vương vãi khử Trụ[sửa | sửa mã nguồn]

Khoảng 9 năm sau khoản thời gian Cơ Xương tổn thất (1126 TCN)^[2][3], Cơ Phát hội chư hầu sẵn sàng tiến công Đế Tân (tức Trụ Vương), Khương Thượng đứng đầu quân team. 800 nước chư hầu cho tới tận hưởng ứng, tuy nhiên Cơ Phát nhận định rằng thời cơ ko chín nên tạm thời rút về.

Năm loại 11 (1124 TCN), thấy chính vì sự mái ấm Thương vẫn đặc biệt suy ụ, Tây dựa Cơ Phát lại nằm trong Khương Thượng rời khỏi quân. Dù khi rời khỏi trận bói nên quẻ xấu xí tuy nhiên Khương Thượng vẫn răn dạy Cơ Phát là quẻ lành lặn và cứ rời khỏi quân. Cơ Phát nghe theo đòi.

Khương Thượng đứng vị trí số 1 quân team hội chư hầu ở bến Mạnh Tân. Chư hầu theo đòi Chu tiến công Đế Tân. Đến mon hai năm loại 12 (1123 TCN), quân Chu vượt qua quân Thương ở Mục Dã, cho dù lực lượng quân Thương sầm uất rộng lớn nhưng tại vì Đế Tân tàn bạo nên binh lính ân oán ghét bỏ, ngả theo đòi mặt mày Chu. Đế Tân thấy toàn quân tan tan, bèn chạy cho tới Lộc Đài, tự động thiêu tuy nhiên bị tiêu diệt. Tương truyền chủ yếu ông vẫn rời khỏi tay thịt Vương hậu của Đế Tân là Đát Kỷ.

Xem thêm: Làm cộng tác viên bán giày như thế nào để sếp trả lương gấp đôi?

Tề Thái công[sửa | sửa mã nguồn]

Cơ Phát đăng quang thiên tử, tức là Chu Vũ Vương. Vũ Vương rời khỏi điều lôi kéo nhân tài về triều đình đáp ứng thi công tổ quốc, nhiều thánh thiện sĩ rời khỏi thực hiện quan liêu và được phong tước đoạt. Duy đem Cuồng Duật vẫn tiếp tục quyết tâm ở ẩn. Chu Vũ Vương hoặc tin cẩn Cuồng Duật là nhân tài khan hiếm thấy ngay lập tức phái Khương Tử Nha đến tới điểm chào, tuy vậy cho dù thuyết phục thế nào là Cuồng Duật cũng ko Chịu đựng, và bảo rằng mong muốn học tập theo đòi gương Hứa Do ngày trước trải nghiệm nốt quãng đời còn sót lại. Khương Tử Nha răn dạy ko được ngay tức thì hạ mệnh lệnh chém đầu Cuồng Duật nhằm thị bọn chúng. Khi Khương Tử Nha hồi kinh thuật lại vụ việc thì bị Chu Vũ Vương quở trách cứ, Tử Nha vấn đáp rằng: giờ là khi tổ quốc cần thiết nhân tài, nếu như ai ai cũng như Cuồng Duật thì làm những gì đem người thi công tổ quốc. Vả lại nếu như tài chất lượng tuy nhiên ko lấy rời khỏi dùng thì dẫu tài cho tới bao nhiêu cũng chẳng nhằm làm những gì, vậy nên chém bị tiêu diệt vừa vặn nhằm thực hiện gương mang lại kẻ không giống cũng vừa vặn là răn đe những ai ko thực bụng với triều đình^[4] Quả nhiên, sau vụ việc cơ, những người dân dửng dưng với mái ấm Chu không hề dám trầm trồ cao quý tuy nhiên ở ẩn nữa.

Khương Thượng là công thần, được phong thực hiện vua Tề ở khu đất Doanh Khâu. Trên đàng lịch sự phía sầm uất về khu đất được phong, ông nghỉ ngơi tối vô quán trọ. Người vô quán răn dạy ông nên lên đường vội vàng về kẻo đem sự giành giành. Khương Thượng nghe theo đòi, đang được tối trở dậy đem áo lên đàng, cho tới tảng sáng sủa thì về cho tới khu đất Doanh Khâu. Đúng khi cơ Lai Hầu là vua khu đất Lai ở kề bên vốn liếng là chư hầu cũ ở trong phòng Thương ko thần phục mái ấm Chu, đem ý muốn giành khu đất Doanh Khâu với ông, bèn đem quân cho tới tiến công. Khương Thượng sửa lịch sự chính vì sự, lấy lòng người phiên bản địa. hầu hết người theo đòi về cỗ vũ, gom ông vượt qua được Lai Hầu. Ông đầu tiên trở nên vua nước Tề^[1].

Chu Vũ Vương tạ thế, con cái là Chu Thành Vương nối ngôi. Ba người em Vũ Vương lại nghe theo đòi con cái vua Trụ là Vũ Canh cất binh phản mái ấm Chu, đôi khi mách bảo người Di ở khu đất Hoài tận hưởng ứng. Chu Công Đán nhân danh Chu Thành Vương sai Thiệu Khang công lên đường sứ cho tới nước Tề, uỷ thác toàn quyền mang lại ông chinh trị những điểm ko thần phục: phía sầm uất cho tới biển lớn, phía tây cho tới sông Hoàng Hà, phía phái nam cho tới Mục Lăng, phía bắc cho tới Vô Lệ.

Tề Thái công theo đòi mệnh lệnh, đem quân chinh trị những điểm. Trong khi cơ Chu Công Đán cũng rời khỏi quân dẹp lực lượng của Vũ Canh. Sau 3 năm, mái ấm Chu dẹp được loàn. Tề Thái công cũng không ngừng mở rộng cương thổ, nước Tề trở nên nước rộng lớn.

Sau này sẽ không rõ rệt Tề Thái công tổn thất năm nào là. Sử ký chỉ ghi ông lâu rộng lớn 100 tuổi hạc. Tính kể từ khi gặp gỡ Cơ Xương năm 80 tuổi hạc cho tới khi tạ thế, Khương Tử Nha hoạt động và sinh hoạt trong tầm rộng lớn hai mươi năm cuối thời mái ấm Thương, đầu thời mái ấm Chu. Tính riêng biệt kể từ khi ông đáp ứng Chu Vũ Vương (1134 TCN) cho tới khi mái ấm Chu dẹp xong xuôi loàn Vũ Canh (1113 TCN) là 21 năm, khi nhập cuộc dẹp loàn thì Khương Tử Nha vẫn ngoài 100 tuổi^[1][5].

Con ông là Khương (Lã) Cấp lên nối ngôi, tức là Tề Đinh công.

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Binh pháp Lục Thao[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni vẫn tồn tại một phiên bản lưu được cho rằng binh pháp của Khương Tử Nha mang tên là: Lục Thao. Một số người coi binh pháp này là minh chứng thuyết phục nhất chứng tỏ sự tồn bên trên đem thiệt của hero Khương Tử Nha.

Lục Thao nói theo một cách khác là cỗ binh pháp lâu lăm nhất của Trung Quốc và thế giới, thường hay gọi là Binh Pháp Thái Công. Trong Chiến Quốc Sách, những tướng tá quân cũng thông thường coi sách Lục Thao như sách giáo khoa về binh pháp.

Bộ binh pháp Lục Thao bao gồm 6 quyển:

Quyển I: Văn Thao - bao gồm 12 thiên.

Quyển II: Võ Thao - 5 thiên.

Quyển III: Long Thao - 13 thiên.

Quyển IV: Hổ Thao - 12 thiên.

Quyển V: Báo Thao - 8 thiên.

Quyển VI: Khuyển Thao - 12 thiên.

Càn khôn khéo vạn niên ca[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Tử Nha sẽ là người sáng tác của Càn khôn khéo vạn niên ca - những bài bác thơ Dự kiến sau này lịch sử vẻ vang Trung Quốc.

Càn khôn khéo vạn niên ca Dự kiến những đời trị, loàn, nêu thương hiệu phân tách tự động và thời hạn nuốm quyền của những vua chúa, người thống trị Trung Quốc vô một hội (10.800 năm)^[6].

Trong văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

Trong văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Dân gian tham lưu truyền những câu truyện thần thoại cổ xưa, truyền thuyết vô nằm trong bí ẩn về Khương Tử Nha. Thậm chí còn tồn tại cả một cuốn sách truyền thuyết Phong thần thao diễn nghĩa trình bày xoay xung quanh Khương Tử Nha và trận đánh Chu - Thương. Trong tè thuyết này, Khương Tử Nha là đồ đệ của Nguyên Thủy Thiên Tôn đem sứ mệnh phong những vị thánh thần từ những việc gom mái ấm Chu lật sụp đổ mái ấm Thương.

Xem thêm: be na la con ai

Bấy giờ, Cơ Xương nuôi chí lật sụp đổ mái ấm Thương, lượn mọi chỗ lần tìm tòi người thánh thiện tài. Một hôm, lên núi Án Khê thấy Khương Tử Nha ngồi câu cá với 1 lưỡi câu trực tiếp. Thấy kỳ lạ, Cơ Xương mới nhất hỏi: "ông lão, sao câu cá bởi vì lưỡi câu trực tiếp thế thì câu sao được?". Khương Tử Nha mới nhất trả lời: "Lưỡi câu thông thường chỉ câu được cá, lưỡi câu này mới nhất câu được minh mái ấm." (Một truyền thuyết không giống bảo rằng đem người tiều phu chất vấn ông sao câu được cá với lưỡi câu trực tiếp, ông vấn đáp rằng ông ko câu cá tuy nhiên câu Công, câu Hầu). Thấy vậy Cơ Xương mới nhất lấy những chuyện thế cuộc rời khỏi chất vấn, ngược nhiên Khương Tử Nha vấn đáp thông xuyên suốt đã cho chúng ta biết những loài kiến giải siêu phàm thế là kể từ cơ Khương Tử Nha theo đòi phò Cơ Xương. Lúc bấy giờ ông vẫn 60 tuổi hạc.

Trong trận đánh Chu - Thương, mái ấm Chu còn tồn tại sự trợ gom của những tướng tá mái ấm trời không giống như: Nhị Lang Thần, phụ vương con cái Tháp Lý Thiên Vương - Na Tra hoàng thái tử... Trong khi cơ phía mái ấm Thương cũng rất được sự trợ gom của Cửu Vĩ Hồ, Thân Công Báo...

Cũng theo đòi truyền thuyết này, Khương Tử Nha là 1 người dân có pháp thuật cao siêu. Cuộc chiến là 1 mẩu chuyện truyền thuyết về những cuộc ví tài phép màu và mẹo lược sống động, thú vị tuy nhiên những hero vô này còn tác động cho tới cả những truyền thuyết không giống.

Trong năng lượng điện ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

• Lưu Đức Khải đóng góp Khương Tử Nha vô Phong Thần Bảng 1 và 2 (phim 2006 + 2008)
• Trần Kiện Phong đóng góp Khương Tử Nha vô phim Anh Hùng Phong Thần Bảng phần 1 và 2 (phim năm trước và 2015)

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tề (nước)
• Khương Tề
• Chu Văn Vương
• Chu Vũ Vương
• Chu Công Đán
• Phong thần thao diễn nghĩa
• Cuồng Duật

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Sử ký Tư Mã Thiên, những thiên:
  • Chu phiên bản kỷ
  • Tề Thái công thế gia
• Mã Nguyên Lương, Lê Xuân Mai (2004), Khổng Minh, Nhà xuất phiên bản Đà Nẵng
• Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành (1998), Cố sự Quỳnh Lâm, Nhà xuất phiên bản Thanh Hoá

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Càn khôn khéo vạn niên ca giờ đồng hồ Trung
• Lời giải Càn khôn khéo vạn niên ca