lã bất vi là ai

Bách khoa toàn thư hé Wikipedia

Bạn đang xem: lã bất vi là ai

Văn Tín hầu 文信侯
Thừa tướng tá Trung Quốc (chi tiết...)
Tướng quốc nước Tần
Tại vị	249 TCN - 237 TCN
Tiền nhiệm	Thái Trạch
Kế nhiệm	Lý Tư
Thông tin tưởng chung
Sinh	292 TCN Bộc Dương, Hà Nam
Mất	235 TCN quận Tam Xuyên, nước Tần
Thê thiếp	Triệu Cơ (thiếp)
Tên giàn giụa đủ Lã Bất Vi (呂不韋)
Tước hiệu	Văn Tín hầu (文信侯)

Lã Bất Vi (Giản thể: 吕不韦; phồn thể: 呂不韋; 292 TCN - 235 TCN) là một trong thương nhân người nước Vệ, sau phát triển thành Tướng quốc của nước Tần thời Chiến Quốc. Ông có tiếng nhập lịch sử hào hùng về buôn quan tiền buôn bán tước đoạt, xoay trở kể từ người kinh doanh thông thường phát triển thành một chủ yếu trị gia với tác động.

Xuất thân thích kể từ doanh nhân, ông được lựa chọn lưu giữ chức Tướng quốc nhập 13 năm cùng nước Tần, phát triển thành một chủ yếu trị gia trứ danh đương thời. Với tư tưởng 「Kiêm Nho Mặc, hợp ý Danh Pháp; 兼儒墨，合名法」, ông hiệp lực biên soạn nên Lã Thị Xuân Thu, ngôi nhà trương chủ yếu trị một cơ hội cực kỳ với chuyên nghiệp. Những trở thành trái ngược này khiến cho ông phát triển thành một hình tượng của phái Tạp gia - 1 trong Cửu Lưu thập gia thời Tiên Tần. Khi lưu giữ chức, ông ngôi nhà trương lấn chiếm Đông Chu, Triệu nằm trong Vệ, hé Tam Xuyên, Thái Nguyên và Đông Quận, so với cơ nghiệp ngôi nhà Tần với trở thành trái ngược rộng lớn lao. Sau nằm trong, vì như thế sự vụ chủ nghĩa Lao Ái nhưng mà Lã Bất Vi bị liên lụy, sau cuối bị chủ yếu Doanh Chính nghiền buộc húp dung dịch độc tự động sát.

Có thuyết bảo rằng ông là phụ vương của Doanh Chính, tức Tần Thủy Hoàng, vị ngọc hoàng thứ nhất của Trung Hoa, tuy vậy thuyết này vẫn không được kiểm bệnh và còn nhiều điểm xích míc. Các GS John Knoblock và Jeffrey Riegel, nhập phiên bản dịch Lã Thị Xuân Thu của mình, gọi mẩu truyện này "rõ ràng là sai, nhằm mục đích mục tiêu bỉ báng Bất Vi và xúc phạm ngọc hoàng đầu tiên"^[1].

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Lã Bất Vi là kẻ nước Vệ, ni nằm trong chống phía Nam của Bộc Dương, tỉnh Hà Nam. Sách Chiến Quốc sách lại trình bày ông sinh rời khỏi ở Dương Địch (猴阳) ở nước Hàn. Xuất thân thích tầm thông thường, Lã Bất Vi là một trong thương nhân, nhờ kinh doanh thành công xuất sắc nên cực kỳ phong phú.

Năm loại 40 đời Tần Chiêu Tương vương vãi (267 TCN), Điệu Thái tử tổn thất. Năm loại 42 (265 TCN), ngôi Thái tử còn khuyết, nên Tần vương vãi mang lại con cái loại là An Quốc quân công tử Trụ thực hiện Thái tử. An Quốc quân với rộng lớn đôi mươi người con cái và nhiều phu nhân, nhập ê người phu nhân được yêu thương nhất được lập thực hiện chủ yếu phu nhân, gọi là Hoa Dương phu nhân. Phu nhân không tồn tại con cái, nhưng mà một người con cái của An Quốc quân là Dị Nhân sinh rời khỏi vị thị thiếp Hạ Cơ ko được yêu thương quý, nên Dị Nhân nên thực hiện con cái tin tưởng của Tần ở nước Triệu. Tần bao nhiêu đợt tiến công Triệu, nên Triệu ngược đãi Dị Nhân.

Lã Bất Vi ở Hàm Đan nước Triệu, nhìn thấy Dị Nhân bèn nảy rời khỏi ý mong muốn chung Dị Nhân thực hiện người nối nghiệp nước Tần nhằm phiên bản thân thích bản thân tiến bộ thân thích, bèn dữ thế chủ động kết uỷ thác với Dị Nhân. Lã Bất Vi trả mang lại Dị Nhân năm trăm cân nặng vàng chi tiêu và sử dụng và đãi tân khách hàng. Rồi lấy chi phí mua sắm của bảo bối kỳ lạ, lấy quý phái Tần, van nài tung ra người chị Hoa Dương phu nhân nhằm dưng những vật ấy mang lại Hoa Dương phu nhân. Nhân ê, Lã Bất Vi kể Dị Nhân tài chất lượng, khéo léo, uỷ thác với những người những nước, bằng hữu từng thiên hạ. Hoa Dương phu nhân không tồn tại con cái, Bất Vi khuyên răn nhận Dị Nhân thực hiện con cái nuôi. Hoa Dương phu nhân nghe bám theo, nhập van nài An Quốc quân lập Dị Nhân thực hiện quá tự động. Danh giờ Dị Nhân kể từ ê càng nổi với chư hầu.

Bấy giờ, Lã Bất Vi với cùng một người thiếp là Triệu Cơ, đàn hoặc múa chất lượng và với sắc đẹp. Một hôm, Bất Vi mời mọc Dị Nhân cho tới ngôi nhà, sai Triệu Cơ rời khỏi sụp rượu. Dị Nhân lấy lòng say sưa, Lã Bất Vi ngay lập tức dưng Triệu Cơ mang lại Dị Nhân. Năm Chiêu Tương vương vãi loại 48 (259 TCN), mon giêng, Triệu Cơ sinh hạ một đàn ông, đó là Doanh Chính.

Các sử gia vẫn luôn luôn giành giật cãi về sự Doanh Chính là con cái của Lã Bất Vi^[2] hoặc Dị Nhân,^[1][3] vì như thế ko loại trừ tài năng Triệu Cơ vẫn với bầu với Lã Bất Vi từ xưa. Tuy nhiên, học tập fake đời ngôi nhà Thanh là Lương Ngọc Thằng (梁玉繩) nhận định rằng ở trên đây với điểm xứng đáng ngờ. Căn cứ nguyên vẹn văn nhưng mà Tư Mã Thiên chép nhập Sử ký về sự Triệu Cơ sinh hạ, với ghi: [Cơ tự động nặc hữu thân thích, chí đại kỳ thời, tử sinh Chính; 姬自匿有身，至大期時，生子政]. Trong số đó, "Đại kỳ" một kể từ là chỉ ý việc phụ phái đẹp đầy đủ mon sinh đẻ thời cổ, ám chỉ việc Triệu Cơ nằm trong Doanh Dị Nhân sau thời điểm cộng đồng chạ thì có thai, xác thực Triệu Cơ sau thời điểm có thai 10 mon mới nhất sinh rời khỏi Doanh Chính. Mà cũng nhập Sử ký, phần Tần Thủy Hoàng phiên bản kỷ, quan trọng đặc biệt ghi rõ ràng Doanh Chính là nhập "Tần Chiêu vương vãi năm loại 48, mon giêng sinh rời khỏi ở Hàm Đan", địa thế căn cứ tư liệu biên trở thành của Tần triều, đều sở hữu khảo bệnh. Lương Ngọc Thằng cho là, Tư Mã Thiên lấy cả nhị cụm kể từ cực kỳ xích míc là [Tự nặc hữu thân; ý là "đang với thai"] nằm trong [Đại kỳ; ám chỉ "sau khi cộng đồng chạ mới nhất với thai"] nhằm cộng đồng nhập một câu như vọc, là một trong loại văn pháp Xuân Thu, ám chỉ tin tưởng trạm gác cực kỳ phổ cập lúc đó là Triệu Cơ với bầu trước lúc hầu ngủ Doanh Dị Nhân tuy nhiên ko tiện lắc đầu. Rất rất có thể, Doanh Chính thiệt sự là con cái của Doanh Dị Nhân.

Năm loại 50 đời Chiêu Tương vương vãi (257 TCN), nước Tần sai Vương Ý vây Hàm Đan, triều đình nước Triệu mong muốn giết mổ Dị Nhân. hiểu được tin tưởng, Dị Nhân nằm trong Lã Bất Vi chước trả sáu trăm cân nặng vàng mang lại kẻ coi lưu giữ nên trốn bay Triệu. Triệu mong muốn giết mổ phu nhân con cái Dị Nhân, tuy nhiên Triệu Cơ là con cái ngôi nhà tai đôi mắt ở Triệu, chuồn trốn được vì vậy u con cái đều sinh sống.

Tướng quốc nước Tần[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm: sam cheng là ai

Năm Tần Chiêu Tương vương vãi loại 56 (251 TCN), Tần vương vãi tổn thất. Sau một thời hạn nhằm tang phụ vương, quý phái năm tiếp theo (250 TCN) thì An Quốc quân lên thực hiện Tần vương vãi, tức là Tần Hiếu Văn vương vãi, lập Hoa Dương phu nhân thực hiện Vương hậu, Dị Nhân (lúc này vẫn thay tên trở thành Tử Sở) vì thế phát triển thành Thái tử.

Sau 6 năm gián đoạn, Triệu Cơ nằm trong con cái là Doanh Chính được đón về nước Tần. Nhưng Hiếu Văn vương vãi đăng quang được 3 ngày vẫn tổn thất. Thái tử Tử Sở lên thay cho, tức là Tần Trang Tương vương vãi, tôn u nuôi là Hoa Dương hậu thực hiện [Hoa Dương Thái hậu], u đẻ Hạ Cơ là [Hạ Thái hậu]. Có chủ ý nhận định rằng chủ yếu Bất Vi thủ mưu sợ hãi vua Tần nhằm Tử Sở sớm lên thay cho ngôi.

Năm đầu (249 TCN), Tần Trang Tương vương vãi ngay lập tức phong mang lại Bất Vi thực hiện Tướng quốc, tước đoạt hiệu Văn Tín hầu (文信侯), được ăn thuế 100.000 hộ thực ở quận Hà Nam, Lạc Dương. Trang Tương vương vãi thực hiện vua được 3 năm thì tổn thất, Thái tử là Chính đăng quang, gọi là Tần vương vãi Chính, tức Tần Thủy Hoàng về sau, tôn Lã Bất Vi thực hiện [Trọng phụ; 仲父].

Khi lên tóm phụ chủ yếu, Lã Bất Vi ngôi nhà trương không ngừng mở rộng cương thổ của nước Tần, làm cho chiến và giành giật giành tác động so với Đông Chu, Triệu nằm trong nước Vệ, rung rinh đại lượng trở thành trì, thực hiện hạ tầng cùng nước Tần về sau thống nhất thiên hạ. Bấy giờ ở Ngụy với Tín Lăng quân Nguỵ Vô Kỵ, ở Sở với Xuân Thân quân Hoàng Yết, ở Triệu với Bình Nguyên quân Triệu Thắng, ở Tề với Mạnh Thường quân Điền Văn, toàn bộ đều đua nhau quý kẻ sĩ, chiều tân khách hàng. Lã Bất Vi thấy Tần mạnh nhưng mà bản thân ko vị chúng ta nên xấu xí hổ cũng đón mời mọc những kẻ sĩ đãi cực kỳ hậu, thực khách nhập ngôi nhà với cho tới tía ngàn. Khi ấy chư hầu có tương đối nhiều biện sĩ, như bọn Tuân Khanh thực hiện sách quảng bá rời khỏi thiên hạ. Bất Vi bèn sai những khách hàng biên soạn rời khỏi những điều bản thân biết, họp lại thực hiện tám Lãm, sáu Luận, mươi Kỷ bao gồm rộng lớn nhị mươi vạn chữ, cho rằng đầy đủ không còn những việc trời khu đất, muôn vật xưa ni. Ông gọi là sách là Lã Thị Xuân Thu bày ở cửa ngõ chợ Hàm Dương, bịa ngàn lạng ta vàng lên bên trên, mời mọc những du sĩ của chư hầu ai rất có thể tăng rời một chữ thì van nài biếu một ngàn lạng ta vàng.

Trong cung, Lã Bất Vi hoặc nằm trong u của Tần vương vãi là Triệu Cơ tư thông. Khi Tần vương vãi Chính vẫn rộng lớn nhưng mà Thái hậu cứ dâm ô mãi, thì Lã Bất Vi kinh sợ lộ nhưng mà đem vạ, bèn ngầm dò thám một người dân có dương vật rộng lớn thương hiệu Lao Ái, nhằm chiều lòng Thái hậu thay cho bản thân. Quả nhiên Thái hậu nghe chuyện rồi, Lã Bất Vi vờ vĩnh sai người cáo giác nó tội phạm xứng đáng thiến. Sau ê, Bất Vi lại báo với thái hậu: "Nên với kẻ fake bị thiến này thực hiện chức Cấp Sự trung". Thái hậu bèn ngầm mang lại kẻ coi việc thiến nhiều chi phí. Viên quan tiền coi án lại luận tội vờ vĩnh, nhổ râu ngươi thực hiện mang lại thái giám vì vậy được nhập hầu Thái hậu. Thái hậu nằm trong nó dâm tà, sinh được nhị người con, kinh sợ người tao biết chuyện, bèn vờ vĩnh coi bói trình bày nên rời mùa dời cung quý phái khu đất Ung.

Cái chết[sửa | sửa mã nguồn]

Năm loại 9 đời Tần vương vãi Chính (238 TCN), với kẻ phát hiện Lao Ái thực ko nên là thái giám, thông thường tư thông với Thái hậu, sinh nhị con cái đều lấp liếm chuồn.

Tần vương vãi Chính ngay lập tức uỷ thác mang lại pháp đình xét, thấu hiểu sự tình. Việc tương quan cho tới Tướng quốc là Lã Bất Vi. Tháng 9, Tần vương vãi cho những người giết mổ 3 chúng ta ngôi nhà Lao Ái, lại giết mổ nhị con cái vì thế Thái hậu đẻ rời khỏi và đày ải Thái hậu quý phái khu đất Ung. Nhà cửa ngõ những môn hạ của Lao Ái đều bị tịch thâu và chúng ta bị đày ải quý phái khu đất Thục. Tiếp cho tới, Tần vương vãi mong muốn giết mổ cả Tướng quốc Lã Bất Vi, tuy nhiên vì như thế Bất Vi thời trước với công rộng lớn, lại được những tân khách hàng, biện sĩ trình bày chung khá đông đúc nên ko nỡ thực hiện tội.

Tháng 10 năm loại 10 (237 TCN), Tần Vương không bổ nhiệm Tướng quốc của Lã Bất Vi. Đến khi người Tề là Mao Tiều thuyết vua Tần, vua Tần mới nhất quý phái Ung đón Thái hậu về Hàm Dương như cũ và phong ấp mang lại Văn Tín hầu Lã Bất Vi ở Hà Nam. Được rộng lớn 1 năm, những tân khách hàng nằm trong sứ fake của chư hầu cho tới thăm hỏi Văn Tín hầu lũ lượt phía trên lối.

Doanh Chính kinh sợ Văn Tín hầu làm mưa làm gió, bèn viết lách thư nói:

Rồi bắt lấy mọi người Bất Vi dời quý phái Thục (nay là vùng Tứ Xuyên). Lã Bất Vi tự động liệu sẽ ảnh hưởng giết mổ, bèn húp dung dịch độc tự động tử. Khi ê, ông tầm 57 tuổi^[4][5][6].

Xem thêm: tôi là ai? 1998

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tần Thủy Hoàng
• Triệu Cơ
• Tần Trang Tương Vương
• Lã Thị Xuân Thu

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Truyện Lã Bất Vi nhập Sử ký Tư Mã Thiên

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]