| Vạn Xuân Cao Đế 李南帝 | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hoàng đế nước ta | |||||||||||||
 Tranh đấm dầu bên trên mộc thế kỷ XVIII thời Lê trung hưng, vẽ Lý Nam Đế | |||||||||||||
| Hoàng đế Vạn Xuân | |||||||||||||
| Trị vì | 544 – 548
Bạn đang xem: lý nam đế là ai | ||||||||||||
| Kế nhiệm | Triệu Việt Vương | ||||||||||||
| Thông tin yêu chung | |||||||||||||
| Sinh | 17 mon 10, 503 Giao Châu | ||||||||||||
| Mất | 13 tháng bốn, 548 (44 tuổi) Vạn Xuân | ||||||||||||
| Thê thiếp | Hoàng hậu Đỗ Thị Khương | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Tước hiệu | Vạn Xuân Đế(南越帝) | ||||||||||||
| Triều đại | Nhà Tiền Lý | ||||||||||||
| Thân phụ | Lý Cạnh hoặc Lý Toản | ||||||||||||
| Thân mẫu | Lê Thị Oánh | ||||||||||||
| Tôn giáo | Phật giáo | ||||||||||||
Lý Nam Đế (chữ Hán: 李南帝; 503 – 548), húy là Lý Bí hoặc Lý Bôn (李賁) (xem mục Tên gọi mặt mày dưới), là vị vua thứ nhất ở trong phòng Tiền Lý và nước Vạn Xuân. Ông là 1 trong những vô 14 nhân vật tiêu biểu vượt trội của dân tộc bản địa nước ta.[1]
Tên gọi[sửa | sửa mã nguồn]
Trong sử cũ ghi chép vị Hán văn như Đại Việt sử ký toàn thư và Khâm ấn định Việt sử thông giám cương mục thì thương hiệu thiệt của Lý Nam Đế được ghi lại là 李賁.[2][3] Trong Lúc chữ 李 chỉ mất âm Hán Việt là "Lý" thì chữ 賁 lại rất có thể hiểu là "Bí" hoặc "Bôn", nhưng mà sử cũ ghi chép vị Hán văn thì lại không chỉ có rõ ràng chữ 賁 cần hiểu ra làm sao nên sở hữu người hiểu "李賁" là "Lý Bôn", lại sở hữu người hiểu là "Lý Bí".[4] Xét về nghĩa thì thương hiệu Lý Bôn sở hữu tính hợp lí rộng lớn vì thế chữ 賁 âm bôn Có nghĩa là kiêu dũng, nhanh chóng nhẹn
Quê hương[sửa | sửa mã nguồn]
Nhiều sách sử cho thấy thêm tổ tiên của Lý Nam Đế là kẻ tỉnh Sơn Tây vào thời gian cuối thời Tây Hán thì tách thanh lịch ở Giao Châu nhằm tị nạn loàn Vương Mãng. Qua chín đời, cho tới đời Lý Bế Tắc thì dòng tộc Lý tiếp tục ở nước ta được rộng lớn năm thế kỷ. Chính sử Trung Quốc đều coi Lý Bế Tắc là "Giao Châu thổ nhân".[5]
Theo sách Văn minh Đại Việt của Nguyễn Duy Hinh địa thế căn cứ những thần phả thì Lý Bế Tắc ko cần là mới loại bảy nhưng mà là mới loại 11 của mình Lý kể từ Lúc thanh lịch nước ta. Khoảng cơ hội 11 mới vô năm thế kỷ hợp lí rộng lớn là bảy mới vô năm thế kỷ. Theo bại liệt, đời loại bảy là Lý Hàm lấy bà Ma thị là kẻ Việt, sinh đi ra Lý Thanh. Lý Thanh đáp ứng bên dưới quyền Thứ sử Giao Châu là Đàn Hòa Chi mái ấm Lưu Tống thời Nam Bắc Triều (Trung Quốc). Lý Thanh sinh đi ra Lý Hoa, Lý Hoa sinh đi ra Lý Cạnh. Lý Cạnh sinh đi ra Lý Thiên Báo, Lý Bế Tắc và Lý Hùng.[5]
Lịch sử Trung Quốc[6][cần dẫn nguồn] cho tới biết: "Năm 436 vua Lưu Tống Văn Đế (424–453) sai loại sử Giao Châu Đàn Hòa Chi tấn công Lâm Ấp." Năm 453 vua Lưu Tống Văn Đế nằm trong loại sử Giao Châu Đàn Hòa Chi tấn công Lâm Ấp lấy được rất nhiều của quý kỳ lạ thì từ lúc cuối thời Tây Hán là năm 25 Công vẹn toàn cho tới Lúc Đàn Hoà Chi tấn công Lâm Ấp lượt loại nhất năm 436 là rộng lớn 400 năm. Trong Lúc bại liệt theo gót phương pháp tính của Nguyễn Duy Hinh thì Lý Thanh là đời loại tám, như thế kể từ cụ tổ thứ nhất thanh lịch nước ta cho tới Lý Thanh ko cho tới 250 năm, thế thì ko thể liên minh với Đàn Hoà Chi năm 436 được. Từ cụ tổ thứ nhất thanh lịch nước ta cho tới vua Lý Bế Tắc ko cần 11 đời hoặc 7 đời, nhưng mà là 17 đời. Có tài năng số lượng 7 này sai vị vá in dán kể từ 17 trở thành 7, tương tự tình huống Ngô Mây sinh vào năm 1919 in khuyết điểm trở thành 1929 (đã được chỉnh lý bên trên báo QĐND số đi ra ngày 31 mon 12 năm 2006) hoặc mái ấm Mạc cướp mái nhà Lê năm 1527 lại in 1517. Đại Việt sử ký toàn thư[7][8] thì chép: "Tổ tiên là kẻ Bắc, cuối thời Tây Hán đau đớn vì thế việc tấn công dẹp mới nhất tách thanh lịch ở khu đất phương Nam, được bảy đời thì trở thành người Nam" chứ không hề nói đến việc Lý Bế Tắc là bảy đời.
Theo thần sắc[9] chép về Lý Thiên Báo, anh trai Lý Bế Tắc là ở xã Dịch Vọng Tiền (Cầu Giấy, Hà Nội) như sau: "Giáp Tăng Phúc xã Dịch Vọng Tiền ngày này, xưa vốn liếng là trang Tỉnh Thái Bình. Đất ở phía trên cân đối, sông ở phía trên vô non cây trồng xanh rì tươi tắn nhưng mà sầm uất, phong tục hóa học phác hoạ nhưng mà cứng cáp. Trong ấp sở hữu ông Lý Thiên Báo luôn luôn thao tác thiện, ngày tối thắp mùi hương thờ thượng đế, rộng lớn lòng thực hiện điều phúc, quăng quật của tu tạo nên thông thường miếu..." [10]
Về quê nhà Lý Bế Tắc, những mối cung cấp tư liệu ghi không giống nhau. Đại Việt sử ký toàn thư và Lịch triều hiến chương loại chí ghi ông là kẻ Tỉnh Thái Bình, phủ Long Hưng. Theo Khâm ấn định Việt sử thông giám cương mục thì "tên Tỉnh Thái Bình bịa đặt kể từ thời Đường (618–907), còn Long Hưng bịa đặt kể từ thời Trần (1225–1400)," như thế gọi Tỉnh Thái Bình và Long Hưng là gọi theo gót thương hiệu sau đây bịa đặt. Các sử gia mái ấm Nguyễn xác lập Long Hưng nằm trong Tỉnh Thái Bình và nhận định rằng quê Lý Bế Tắc nằm trong Tỉnh Thái Bình. Việt Nam sử lược ghi rằng phủ Long Hưng nằm trong tỉnh Sơn Tây (cũ). Các mái ấm phân tích lúc này đã cho thấy rằng: thời Bắc nằm trong, tỉnh Tỉnh Thái Bình lúc này vẫn chính là biển cả. Tên gọi Tỉnh Thái Bình thời Bắc nằm trong ở trong vòng vùng Sơn Tây (Hà Nội) [11]. Tại chống này còn có nhiều thông thường thờ Lý Bế Tắc và những người dân ràng buộc với ông như Triệu Túc, Phạm Tu, Lý Phật Tử.
Nhân kỷ niệm 1.470 năm (542–2012) ngày cuộc khởi nghĩa Lý Bế Tắc bùng phát, ngày 6 mon 10 thời điểm năm 2012 bên trên Thành Phố Hà Nội, Hội Khoa học tập Lịch sử nước ta và Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Thái Nguyên tổ chức triển khai Hội thảo khoa học tập "Một số yếu tố về Vương triều Tiền Lý và quê nhà của vua Lý Nam Đế" đã mang đi ra Tóm lại vua Lý Nam Đế sở hữu quê gốc ở thôn Cổ Pháp, xã Tiên Phong, thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.[12][13]
Tuổi thơ Của Lý Bí[sửa | sửa mã nguồn]
Lý Bế Tắc sinh ngày 12 mon 9 năm Quý Mùi (17 mon 10 năm 503). Lý Bế Tắc tài giỏi, được Thứ sử Giao Châu là Vũ Lâm hầu Tiêu Tư (蕭諮) mái ấm Lương chào đi ra thực hiện chức Giám quân ở Đức châu (huyện Đức Thọ, tỉnh TP Hà Tĩnh ngày nay).[5] Nhưng vì thế bất bình với những quan lại lại đô hộ gian ác, Lý Bế Tắc quăng quật quan lại, về quê, chiêu binh mãi mã ngăn chặn cơ quan ban ngành đô hộ.
Đánh xua đuổi quân Lương và Lâm Ấp[sửa | sửa mã nguồn]
Khởi nghĩa xua đuổi Tiêu Tư[sửa | sửa mã nguồn]
Được nhiều người tận hưởng ứng, lực lượng của Lý Bế Tắc vững mạnh. Tù trưởng ở Chu Diên (Đan Phượng, Hà Nội) là Triệu Túc nằm trong con cái là Triệu Quang Phục phục tài đức của ông nên tiếp tục đem quân nhập với đạo quân của ông. Tinh Thiều, một người xuất sắc kể từ chương, từng cho tới kinh thành mái ấm Lương van được lựa chọn thực hiện quan lại, tuy nhiên chỉ được cho tới chức "gác cổng thành" nên quăng quật về Giao Châu theo gót Lý Bế Tắc. Bên cạnh đó vô lực lượng của Lý Bế Tắc còn tồn tại một võ tướng tá là Phạm Tu tiếp tục ngoài 60 tuổi tác. Thần phả còn ghi nhận tăng những tướng tá theo gót hùn Lý Bế Tắc là Trịnh Đô, Tam Cô, Lý Công Tuấn hoặc hay còn gọi là Đào Công Tuấn.[14]
Lý Bế Tắc link với những châu phụ cận nằm trong ngăn chặn Tiêu Tư. Cuối năm 541, Lý Bế Tắc đầu tiên cất binh kháng mái ấm Lương, khí thế cực mạnh. Theo sách Lương thư của Trung Quốc, Tiêu Tư liệu thế ko kháng nổi quân Lý Bế Tắc, cần sai người đem của nả cho tới hối lộ cho tới Lý Bế Tắc và để được tha bổng chạy bay về Quảng Châu[15]. Quân của Lý Bế Tắc xâm chiếm lấy trở thành Long Biên.
Tuy Tiêu Tư tiếp tục quăng quật chạy tuy nhiên Lý Bế Tắc mới chỉ trấn áp được vùng Bắc Sở nước ta lúc này, những châu phía phái nam vẫn còn đó vô tay mái ấm Lương. Tháng 4 năm 542, Lương Vũ Đế sai Thứ sử Việt châu là Trần Hầu, Thứ sử La châu là Ninh Cự, Thứ sử An châu là Úy Trí, Thứ sử Ái châu là Nguyễn Hán nằm trong ăn ý binh tấn công Lý Bế Tắc. Nhưng Lý Bế Tắc tiếp tục dữ thế chủ động đi ra quân tấn công trước, phá vỡ lực lượng quân Lương ở phía phái nam, thực hiện công ty toàn cỗ Giao Châu.[16]
Đánh tháo lui cuộc phản công ở trong phòng Lương[sửa | sửa mã nguồn]
Đầu thế kỉ VI, mái ấm Lương đô hộ Giao Châu. Chính quyền đô hộ phân tách lại VN thành: Giao Châu (đồng vị và trung du Bắc bộ), Ái Châu (Thanh Hóa), Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu (Nghệ An – Hà Tĩnh) và Hoàng Châu (Quảng Ninh).
Cuối năm 542, Lương Vũ Đế lại sai loại sử Giao Châu là Tôn Quýnh, Thứ sử Tân Châu là Lư Tử Hùng thanh lịch đàn áp. Tôn Quýnh và Lư Tử Hùng hoảng sợ thế mạnh mẽ của Lý Bế Tắc nên không đủ can đảm tiến thủ quân, van khất cho tới ngày thu năm tiếp theo. Thứ sử Quảng Châu Trung Quốc là Hoán (theo Trần thư là Tiêu Ánh) ko cho tới, Tiêu Tư cũng đôn đốc giục, nên Quýnh và Hùng buộc cần tiến thủ quân.
Được tin yêu quân Lương lại tiến thủ thanh lịch, Lý Bế Tắc dữ thế chủ động đem quân đi ra cung cấp hòn đảo Hợp Phố đón tấn công. Tôn Quýnh và Lư Tử Hùng tiếp cận Hợp Phố, bị quân Lý Bế Tắc vượt qua, chục phần bị tiêu diệt cho tới sáu, bảy phần, quân tan tung.
Chiến thắng này hùn Lý Bế Tắc trấn áp toàn cỗ Giao Châu, tức là miền Bắc Sở và Bắc Trung Sở nước ta thêm vào đó quận Hợp Phố (khu vực thị xã Hợp Phố TP. Hồ Chí Minh Bắc Hải tỉnh Quảng Tây và cung cấp hòn đảo Lôi Châu tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc hiện tại nay).[17]
Đánh xua đuổi Lâm Ấp[sửa | sửa mã nguồn]
Trong Lúc Lý Bế Tắc bận ứng phó với mái ấm Lương ở phía Bắc thì bên trên phía phái nam, vua Lâm Ấp sở hữu ý nhòm ngó Giao Châu.
Biên giới thân thuộc Giao Châu và Lâm Ấp khi này là mặt hàng núi Hoành Sơn. Tháng 5 năm 543, vua Lâm Ấp Rudravarman I đem quân xâm cướp quận Nhật Nam và tiến thủ cho tới quận Cửu Đức. Lý Nam Đế sai Phạm Tu cố gắng quân vô phái nam tấn công Lâm Ấp.
Sử sách ko tế bào mô tả rõ ràng trình diễn vươn lên là trận tấn công này, chỉ ghi sơ lược: Phạm Tu tiến thủ quân vô Nam quấy tan quân Lâm Ấp ở Cửu Đức khiến cho vua Lâm Ấp cần quăng quật chạy.[18]
Xem thêm: con trai của trần đại quang là ai
Có chủ kiến nhận định rằng người lên đường tấn công Lâm Ấp là Lý Phục Man chứ không hề cần Phạm Tu và đấy là nhì vị tướng tá không giống nhau; lại sở hữu chủ kiến nhận định rằng chủ yếu Phạm Tu là Lý Phục Man, vì thế sở hữu công tấn công Lâm Ấp nhưng mà được ban chúng ta Lý, thay tên Phục Man (chinh phục người Man).[19]
Dựng nước Vạn Xuân[sửa | sửa mã nguồn]
| Loạt bài Lịch sử Việt Nam |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Năm 544, mon giêng, Lý Bế Tắc tự động xưng là Nam Việt Đế, đăng quang, bịa đặt niên hiệu là Thiên Đức (đức trời), lập trăm quan lại, gọi là nước là Vạn Xuân thể hiện tại mong ước rằng xã tắc truyền cho tới muôn thuở. Ông đóng góp đô ở vùng cửa ngõ sông Tô Lịch (Hà Nội), dựng năng lượng điện Vạn Thọ thực hiện điểm triều hội, xây dựng triều đình với nhì ban văn, võ và lấy Triệu Túc thực hiện Thái phó, Tinh Thiều hàng đầu ban văn, Phạm Tu hàng đầu ban võ.
Hiện sở hữu một vài xích míc về kinh thành của Lý Nam Đế. Một số mối cung cấp nhận định rằng Lý Nam Đế đóng góp đô ở trở thành Long Biên.[20] Tuy nhiên ngày này hầu như thừa nhận kinh thành của Lý Nam Đế là 1 trong những tòa trở thành được xây ở cửa ngõ sông Tô Lịch (thuộc Thành Phố Hà Nội ngày nay)[21]. Hiện ni bên trên xã Hạ Mỗ thị xã Đan Phượng (tức thị xã Chu Diên xưa) còn vết tích trở thành Ô Diên của Hậu Lý Nam Đế.[22]
Chạy về động Khuất Lão[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 545, mon 5, mái ấm Lương cho tới Dương Phiêu (hay Dương Thiệu) thực hiện Thứ sử Giao Châu, Trần vịn Tiên[23] thực hiện tư mã, đem quân xâm lấn, lại sai Thứ sử Định Châu là Tiêu Bột hội với Phiêu ở Giang Tây.[24]
Trần vịn Tiên đem quân lên đường trước. Khi quân của vịn Tiên cho tới Giao Châu, Lý Nam Đế đem tía vạn quân đi ra phản kháng, bị thua thiệt ở Chu Diên, lại thua thiệt ở cửa ngõ sông Tô Lịch, tướng tá Tinh Thiều, Phạm Tu tử trận. Ông chạy về trở thành Gia Ninh (Phong Châu cũ, ngày này nằm trong xã Thanh Đình, TP. Hồ Chí Minh Việt Trì, tỉnh Phú Thọ). Quân Lương xua đuổi theo gót vây tấn công.
Tháng Giêng năm 546, Trần vịn Tiên tấn công lấy được trở thành Gia Ninh. Lý Nam Đế chạy vô khu đất người Lạo ở Tân Xương. Quân Lương đóng góp ở cửa ngõ sông Gia Ninh.
Sau một thời hạn tập trung và gia tăng lực lượng. Tháng 8, ông đem nhì vạn quân kể từ vô khu đất Lạo đi ra đóng góp ở hồ nước Điển Triệt (xã Tứ Yên, thị xã Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc ngày nay), đóng góp nhiều thuyền đậu chật cả mặt mày hồ nước. Quân Lương hoảng sợ, cứ đóng góp lại ở cửa ngõ hồ nước không đủ can đảm tiến thủ vô. Đêm hôm ấy nước sông lên mạnh, dưng cao bảy thước, tràn sập vô hồ nước. Trần vịn Tiên nhân bại liệt đem quân theo gót làn nước tiến thủ trước vô. Quân Vạn Xuân ko chống bị, vì vậy vỡ lẽ.
Lý Nam Đế cần tháo lui lưu giữ ở vô động Khuất Lão, ông ủy cho tới con cái Thái phó Triệu Túc là Tả tướng tá Triệu Quang Phục lưu giữ việc nước, điều quân lên đường tấn công vịn Tiên.
Ngày ni, những sử gia vô Hội Khoa học tập Lịch sử nước ta tiếp tục thống nhất xác lập địa điểm động Khuất Lão nằm trong địa phận xã Văn Lương, thị xã Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.[25][26]
Qua đời[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 548, ngày đôi mươi (ngày Tân Hợi) mon 3 (tức ngày 13 tháng bốn dương lịch), Lý Nam Đế ở động Khuất Lão nhiều ngày bị nhiễm lam chướng, buốt chết thật. Ông ở ngôi được năm năm (543–548), lâu 46 tuổi tác. Theo sách Việt Nam văn minh sử cương của Lê Văn Siêu dẫn một vài mối cung cấp tư liệu cổ, Lý Nam Đế ở nhiều ngày vô động, vì thế nhiễm lam chướng nên bị loà nhì đôi mắt. Vì vậy đời sau cho tới ngày giỗ thông thường cần xướng thương hiệu những trang bị lễ nhằm vua nghe thấy. Lại cũng theo gót tư liệu này, sở hữu thuyết nhận định rằng ko cần Lý Nam Đế buốt bị tiêu diệt nhưng mà vua bị người Lạo phản nghịch giết mổ sợ hãi. Tướng Lý Phục Man cũng thất lạc theo gót vua vì thế nàn này.[27]
Gia đình[sửa | sửa mã nguồn]
Anh trai: Lý Thiên Bảo
Cháu trai: Hậu Lý Nam Đế
Bình luận[sửa | sửa mã nguồn]
Theo sử gia Lê Văn Hưu:[28]
Xem thêm: bình tây đại nguyên soái là danh hiệu của ai
- Binh pháp sở hữu câu: "Ba vạn quân đều mức độ, thiên hạ không một ai địch nổi". Nay Lý Bế Tắc sở hữu 5 vạn quân nhưng mà ko giữ vị nước, thế thì Bế Tắc thông thường tài thực hiện tướng tá chăng? Hay là binh lính mới nhất họp ko thể tấn công được chăng? Lý Bế Tắc cũng chính là bậc tướng tá trung tài, đi ra trận tương khắc kẻ thù giành phần thắng ko cần là ko thực hiện được, tuy nhiên bị nhì lượt thua thiệt rồi bị tiêu diệt, vị rủi ro gặp gỡ cần Trần vịn Tiên là người xuất sắc người sử dụng binh vậy.
Theo sử gia Ngô Sĩ Liên:[28]
- Tiền Lý Nam Đế dấy binh trừ bạo, xứng đáng là thuận đạo trời, thế nhưng mà sau cùng cho tới nỗi diệt vong, là vì thế trời ko mong muốn cho tới VN được bình trị chăng? Than ôi! Không chỉ vì thế gặp gỡ cần vịn Tiên là người xuất sắc người sử dụng binh, mà còn phải gặp gỡ khi nước sông đột ngột kéo lên trợ thế cho tới giặc, há chẳng cần cũng vì thế trời hoặc sao?
Khâm ấn định Việt sử thông giám cương mục nhận xét:[29]
- Nam Đế mái ấm Lý mặc dù ko địch nổi quân Lương, việc rộng lớn tuy rằng ko trở thành tuy nhiên tiếp tục biết nhân thời tuy nhiên vùng dậy, tự động thực hiện công ty nước bản thân, đầy đủ sẽ tạo thanh thế và banh đàng cho tới mái ấm Đinh, mái ấm Lý sau đây. Việc thực hiện của Lý Nam Đế há chẳng cần là hoặc lắm bại liệt sao!
Lưu danh[sửa | sửa mã nguồn]
Hầu không còn những TP. Hồ Chí Minh, thị xã bên trên từng toàn nước đều sở hữu nhiều mặt phố với cái thương hiệu Lý Nam Đế. đa phần ngôi trường học tập cũng rất được bịa đặt theo gót cái thương hiệu này.
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Nhà Tiền Lý
- Triệu Việt Vương
- Lý Thiên Bảo
- Phạm Tu
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ “Lý Nam Đế - 1 trong những 14 nhân vật tiêu biểu vượt trội của dân tộc bản địa nước ta, người dân có công xây dựng nước Vạn Xuân”.
- ^ 大越史記全書/外紀卷之四, 維基文庫, truy vấn ngày 27 mon 7 năm năm ngoái.
- ^ “欽定越史通鑑綱目前編 • Khâm ấn định Việt sử thông giám cương mục chi phí biên (q.02”. Truy cập 5 mon 10 năm 2015.
- ^ Việt Nam sử lược/Quyển I/Phần II/Chương IV, Wikisource, truy vấn ngày 27 mon 7 năm năm ngoái.
- ^ a b c Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 328.
- ^ Lịch sử Trung Quốc 5000 năm. Tác fake Lâm Hán Đạt, Tào Dư Chương. Trần Ngọc Thuân dịch. Nhà xuất bạn dạng Trẻ, 2004.
- ^ Đại Việt sử ký toàn thư giờ Việt: Tập 1. Trang. 178. Nhà xuất bạn dạng KHXH, 1993.
- ^ Ngoại kỷ toàn thư: Quyển 14. Tờ 14b.
- ^ "Hà Đông tỉnh, Hoài Đức phủ, Từ Liêm thị xã, Dịch Vọng tổng, Dịch Vọng Tiền xã". AE.a2/60-VHN.
- ^ Văn bạn dạng vị Việt ngữ tư liệu AE.a2/60-VHN vì thế TS Nguyễn Hữu Mùi dịch năm 2008.
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 325.
- ^ “Đã thám thính đi ra quê gốc của vua Lý Nam Đế?”. Bản gốc tàng trữ ngày 8 mon 10 năm 2012. Truy cập ngày 7 mon 10 năm 2012.
- ^ "Tìm quê hương" của vua Lý Nam Đế
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 334-335.
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 331.
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 337.
- ^ Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, sách tiếp tục dẫn, tr. 159.
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 340.
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 339.
- ^ Trần Mạnh Thường (2013), Việt Nam văn hóa truyền thống & du lịch, Nhà Xuất bạn dạng Thông tấn, Thành phố Xì Gòn, trang 34.
- ^ Trương Hữu Quýnh (chủ biên), Phan Đại Doãn, Nguyễn Cảnh Minh (2007), Đại cương lịch sử dân tộc nước ta - Tập 1, Nhà Xuất bạn dạng giáo dục và đào tạo nước ta, Thành Phố Hà Nội. Trang 92.:)
- ^ “Thành Ô Diên, Hà Nội”.
- ^ Trần vịn Tiên là 1 trong những tướng tá xuất sắc nhất ở trong phòng Lương khi bấy giờ, sau đây Lúc mái ấm Lương sụp sập tiếp tục vượt qua những sứ quân không giống nhằm lập nên mái ấm Trần. Xem tăng K. Taylor "The birth of Vietnam".
- ^ Theo Trần thư và Tư trị thông giám là Tây Giang, nằm trong Quế Lâm.
- ^ Hội thảo khoa học tập Vua Lý Nam Đế với địa thế căn cứ động Khuất Lão, xã Văn Lương, thị xã Tam Nông (Phú Thọ), báo Nhân dân ngày 26/10/2013.
- ^ Động Khuất Lão một địa điểm vô Lịch sử nước ta Lưu trữ 2016-08-28 bên trên Wayback Machine, Hà Mạnh Khoa, Tạp chí Khoa học tập xã hội nước ta, số 1(74) - năm trước.
- ^ Lê Văn Siêu, sách tiếp tục dẫn, tr. 51. Một số thần phả lại nhận định rằng chủ yếu Lý Phục Man là Phạm Tu được cải chúng ta Lý của vua và sở hữu công tấn công Lâm Ấp nên gọi là Phục Man.
- ^ a b Đại Việt sử ký toàn thư, quyển 4
- ^ Khâm ấn định Việt sử thông giám cương mục, Tiền biên, quyển 4, tờ 7.
- Đại Việt sử ký toàn thư - Bản năng lượng điện tử.
- Khâm ấn định Việt sử Thông giám cương mục - Bản năng lượng điện tử, định hình PDF.
- Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh (1991), Lịch sử nước ta, tập dượt 1, Nhà Xuất bạn dạng Đại học tập và giáo dục và đào tạo có tính chuyên nghiệp.
- Viện Sử học tập (2001), Lịch sử nước ta, tập dượt 1, Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội.
- Nguyễn Duy Hinh (2005), Văn minh Đại Việt, Nhà Xuất bạn dạng Văn hóa vấn đề.
- Lê Văn Siêu (2004), Việt Nam văn minh sử cương, Nhà Xuất bạn dạng Thanh niên.
- Viện Khoa học tập xã hội nước ta (2007), Tổng tập dượt Văn học tập nước ta, tập dượt 4, Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội.
Bình luận