voltaire là ai

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Voltaire
Voltaire Khi 24 tuổi hạc tự Catherine Lusurier vẽ
Sinh	François-Marie Arouet 21 mon 11 năm 1694 Paris, Pháp
Mất	30 mon 5 năm 1778 (83 tuổi) Paris, Pháp
Bút danh	Voltaire
Nghề nghiệp	nhà văn, triết nhân, ganh đua sĩ, căn nhà biên soạn kịch
Quốc tịch	Pháp
Ảnh tận hưởng bởi John Locke, Isaac Newton
Ảnh tận hưởng tới Cách mạng Pháp, Victor Hugo, Frederick the Great, Nhóm lập quốc Hoa Kỳ, Marquis de Sade, Friedrich Nietzsche, Karl Marx, Juan José Castelli, Jean-Paul Sartre, A.J. Ayer

François-Marie Arouet (tiếng Pháp: [fʁɑ̃.swa quái.ʁi aʁ.wɛ]; 21 mon 11 năm 1694 – 30 mon 5 năm 1778), được nghe biết nhiều hơn thế bên dưới cây bút danh Voltaire (;^[1] tiếng Pháp: [vɔl.tɛːʁ]; phiên âm giờ đồng hồ Việt: Vôn-te), là 1 trong những căn nhà văn, sử gia và triết nhân Pháp thời Khai sáng sủa. Ông nổi trội về việc trào phúng và rắn rỏi công kích chính sách quân lính, Giáo hội Công giáo và Ki-tô giáo thưa công cộng, rưa rứa việc cổ súy tự tại tôn giáo, tự tại ngôn luận và việc tách giáo hội thoát ra khỏi tổ quốc.

Voltaire là 1 trong những cây ghi chép đa dạng và phong phú, với khá nhiều sáng sủa tác nằm trong đa số từng chuyên mục văn học tập kể từ kịch, thơ, tè thuyết, luận văn cho tới những dự án công trình sử học tập và khoa học tập. Ông tiếp tục ghi chép rộng lớn 2000 đầu sách rộng lớn nhỏ nằm trong đôi mươi.000 bức thư.^[2] Ông công khai minh bạch cỗ vũ những quyền tự tại dân sự tuy nhiên chính sách phê duyệt thời tê liệt đặc biệt nóng bức. Là một tay luận chiến hóm hỉnh, ông hay được sử dụng những kiệt tác của tớ nhằm công kích sự nghiêm ngặt và giáo điều trong phòng nước và giáo hội Pháp thời ông sinh sống.

Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]

Voltaire sinh vào năm 1694 bên trên thủ đô Paris rời khỏi nhập một mái ấm gia đình phụ thân là 1 trong những quan tiền chức thuế và u là quý tộc loại dõi. Ông được dạy dỗ vì chưng những giáo sĩ loại Tên, được học tập giờ đồng hồ Hy Lạp và giờ đồng hồ La Tinh. Sau này ông còn thuần thục những giờ đồng hồ Anh, Ý và Tây Ban Nha^[3]. Ông lúc đầu thực hiện thư ký rồi sau gửi hẳn sang trọng nghiệp ghi chép. Ông hầu hết ghi chép văn thơ chỉ trích xã hội đương thời và vì vậy bị đày đọa sang trọng Anh Quốc, điểm ông chịu đựng nhiều tác động và sau phụ thân năm lên đường đày đọa ông tiếp tục ghi chép Lettres philosophiques (Những lá thư triết học tập về nước Anh).

Về Pháp ông ở bên trên thành tháp Château de Cirey bên trên mạn biên cương thân mật vùng Champagne và Lorraine. Chính điểm trên đây ông chính thức mối liên hệ với Émile của Châtelet, bà xã của những người công ty thành tháp. Voltaire nằm trong bà phái đẹp hầu tước đoạt này tiếp tục thuế tập dượt nhiều giấy tờ tư liệu và cùng với nhau nghiên cứu và phân tích bọn chúng lại cùng với nhau thực hiện thực nghiệm "khoa học tập tự động nhiên" tức thì bên trên thành tháp. Cạnh cạnh si mê khoa học tập ngẫu nhiên và là tín đồ vật của Newton ông cũng nghiên cứu và phân tích sử học tập và ghi chép Essay upon the Civil Wars in France (Luận văn về Nội chiến ở Pháp) vì chưng giờ đồng hồ Anh. Ông cũng ghi chép về vua Louis XIV, mô tả về việc vững mạnh của nền quân sự chiến lược nước Pháp thời ấy.^[4] Với tiểu truyện vua Thụy Điển là Karl XII ông chính thức ý kiến phản đối tôn giáo của tớ. Tuyệt tác này bị nhà nước Pháp đáng ghét, tự ông trầm trồ bất nhã Khi mô tả về quân địch của vua Karl XII là August II, Tuyển hầu tước đoạt xứ Sachsen kiêm vua Ba Lan (một trong mỗi người con riêng biệt của vua August II là danh tướng mạo Pháp Maurice de Saxe). Ông đặc biệt ngưỡng mộ Quốc vương vãi Karl XII, và tuyệt hảo thâm thúy nhập thắng lợi lẫy lừng của ông vua này trước Nga hoàng Pyotr Đại Đế nhập trận Narva bên trên Estonia (1700).^[5] Ông nằm trong bà phái đẹp hầu tước đoạt còn cùng với nhau nghiên cứu và phân tích triết học tập, nhất là siêu hình học tập. Ông nằm trong nghiên cứu và phân tích Kinh thánh và nhận định rằng cần thiết phân tích nhà thời thánh thoát ra khỏi tổ quốc. Lúc này, vua Friedrich Wilhelm I trị vì thế nước Phổ, và Hoàng hoàng thái tử nước ấy là Friedrich đã thử quen thuộc với nhân tài văn học tập Voltaire.^[6] Thái tử Friedrich cũng ham say gọi những kiệt tác của ông.^[7] Hai người thứ tự thứ nhất trao thay đổi thư kể từ nhập năm 1736,^[8] Voltaire tiếp tục ghi chép thư ca tụng Thái tử Friedrich tiếp tục là 1 trong những vị Quân vương vãi triết học tập thông minh.^[9]

Vào năm 1740, Khi mới nhất 28 tuổi hạc, Hoàng hoàng thái tử Friedrich lên nối ngôi, tức là vua Friedrich II Đại Đế của Vương quốc Phổ. Voltaire đem ghi chép thơ ca tụng cuộc đăng quang quẻ của vị tân vương vãi thông minh.^[10] Tuy vị vua - triết nhân tổ chức những cách tân tiến thủ cỗ thứ nhất, những bằng hữu trong phòng vua như Voltaire đều sớm quan sát rằng căn nhà vua còn tồn tại ông tơ quan hoài không giống ngoài triết học tập. Nhà vua nhanh gọn xua quân giỏi nhất xâm chiếm tỉnh Silesia nhiều mạnh mẽ của Đế quốc Áo láng giềng, và giành thắng lợi.^[11] Từ năm 1741 cho tới năm 1745 đem nhì trận đánh giành Silesia thứ nhất, và căn nhà vua vẫn trao thay đổi thư kể từ với Voltaire.^[12]

Sau Khi Nữ Hầu tước đoạt Émile của Châtelet rơi rụng, Voltaire sang trọng Phổ công cộng sinh sống với căn nhà vua Friedrich II Đại đế^[13] - thường hay gọi là Friedrich Độc đáo.^[14] Nay, nhập thư gửi cho chính mình hữu của ông bên trên kinh kì Paris, Voltaire mô tả TP. Hồ Chí Minh Potsdam là miền đặc biệt lạc của triết học tập, và ca tụng vị vua vĩ đại.^[15] Tại Hoàng cung khi đó mang trong mình 1 "căn chống Voltaire".^[16] Mặc cho dù cuộc sống thường ngày vương vãi fake tuy nhiên ông vẫn lưu giữ thói chỉ trích của tớ và với kiệt tác Diatribe du docteur Akakia (Chỉ trích Tiến sĩ Akkakia; thương hiệu không thiếu thốn Histoire du Docteur Akakia et du Natif de St Malo) nhưng mà ông phê phán vị Viện trưởng Viện Hàn lâm Berlin là Maupertius, Voltaire tiếp tục khiến cho vua Friedrich II Đại Đế nổi nóng. Ông trở lại Pháp tuy nhiên vua Louis XV của Pháp cấm ông về bên thủ đô Paris nên ông cù sang trọng Genève. Tuy lúc đầu được nghênh tiếp tuy nhiên ông lại ghi chép luận văn chỉ trích triết học tập của Gottfried Leibniz qua quýt kiệt tác Candide, ou l'Optimisme (Ngay trực tiếp, hoặc lạc quan; 1759) và ông lại tách TP. Hồ Chí Minh.

Sau bất hòa nhập năm 1753, căn nhà vua Friedrich II Đại Đế tự ngưỡng mộ nhân tài của ông nên tiếp tục trao thay đổi thư kể từ với ông, lập lại tình các bạn.^[17] Vào năm 1756, cuộc Chiến giành Bảy năm bùng phát, quân Phổ bị quân Áo đập tan tác nhập trận Kolín (1757). Nhưng căn nhà vua nước Phổ sẵn sàng thà bị tiêu diệt còn rộng lớn nhượng tỉnh Silesia mang đến giặc, và Voltaire nhận định rằng, năm xưa, một tiên vương vãi của Vương triều Brandenburg - Phổ từng bị rơi rụng khu đất đai sở hữu được, vẫn lưu giữ mãi vinh hạnh rộng lớn lao, và ni, căn nhà vua vẫn luôn luôn trực tiếp hoàn toàn có thể "đóng một tầm quan trọng rộng lớn lao ở châu Âu". Nhà vua đặc biệt mến điều khuyên nhủ này của ông.^[18] Vào năm 1758, ông cũng trao thay đổi thư kể từ với căn nhà vua, nhằm mò mẫm hiểu những đức tính cao rất đẹp trong phòng vua.^[19] Tương tự động nhập năm 1760, căn nhà vua nước Phổ gửi thư mang đến ông.^[20] Đến năm 1762, sau cùng thì căn nhà vua tiếp tục đại phá huỷ quân Áo nhập trận tiến công bên trên Freiberg và thỏa thuận Hiệp lăm le Hubertusburg nhập năm 1763, lưu giữ vững vàng được toàn cỗ quốc gia Phổ.^[16][21] Dù đem vài ba vụ phân tách rẽ lênh láng tăm tiếng, tình các bạn thân mật nhì vĩ nhân này vẫn được lưu giữ vững vàng cho tới Khi Voltaire tắt hơi nhập năm 1778.^[20] Mở đầu kể từ những năm 1730, tình bạn tri kỷ thiết của mình, với hàng loạt thư kể từ được trao thay đổi thân mật nhì mặt mũi, kéo dãn cho tới rộng lớn 40 năm trời.^[22] Đây là 1 trong những tình các bạn có tiếng thân mật vị vua nước Phổ và một trong mỗi ngôi sao sáng sáng sủa chói nhất của trào lưu Khai sáng sủa trong vô số nhiều năm.^[23]

Sinh thời, Voltaire không chỉ đem tình các bạn với Quốc vương vãi Friedrich II Đại Đế nước Phổ,^[24] nhưng mà cũng trao thay đổi thư kể từ với Nữ hoàng nước Nga là Ekaterina II Đại Đế. Nữ hoàng trầm trồ nhân tài văn học tập và tầm nom xa xôi nom rộng lớn của ông, và ông cũng gọi Nữ hoàng là "Nữ vương vãi Semiramis của phương Bắc" (Semiramis là 1 trong những vị Nữ vương vãi lịch sử một thời của xứ Assyria xưa). Tuy nhiên, ông ko hề thưa thế trong mỗi lá thư gửi mang đến Nữ hoàng Ekaterina II Đại Đế, vì thế ông đem ghi chép vở thảm kịch "Sémiramis" kể về một vị Nữ vương vãi giết thịt ông xã cướp ngôi.^[25] Trong Khi Nữ hoàng nước Nga tiếp tục soán ngôi của ông xã của Nga hoàng Pyotr III nhập năm 1762. Ông còn cỗ vũ Nữ hoàng tiến công xua người Thổ Nhĩ Kỳ cường bạo thoát ra khỏi châu Âu và phân tách tách Ba Lan nhập những năm 1770.^[26] Có thứ tự ông còn gọi Nữ hoàng là Tomyris, theo đuổi thương hiệu một vị Nữ vương vãi xứ Scythia tiếp tục làm tan tác đại quân Ba Tư của ngọc hoàng Cyrus Đại Đế.^[27] Ông cũng trao thay đổi thư kể từ với căn nhà nước ngoài uỷ thác người Anh là William Hamilton nhập năm 1773.^[28]

Xem thêm: Làm cộng tác viên bán giày như thế nào để sếp trả lương gấp đôi?

Vắn tắt về tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Voltaire nhằm lại một di tích những kiệt tác khổng lồ bao hàm tè thuyết, kịch, thơ, luận văn và những dự án công trình nghiên cứu và phân tích khoa học tập và sử học tập. Ông còn ghi chép nhiều sách, thật nhiều tờ rơi và bên trên 20000 thư kể từ trao thay đổi. Trong phiên bản hero ca "Henriade" của ông, Voltaire ca tụng những đức chừng của một vị Quân vương vãi thông minh, như sinh sống giản dị, quan tâm cải tiến và phát triển tài chính hoặc bảo trợ khoa học tập và nghệ thuật và thẩm mỹ. Vua Phổ Friedrich II Đại Đế tiếp tục nhiệt huyết hướng theo những điều dạy dỗ này.^[29] Trong phiên bản hero ca này, ông ca tụng công đức của vua Henri IV năm xưa.^[30]

Tôn giáo[sửa | sửa mã nguồn]

Qua những kiệt tác Voltaire thể hiện nay ý kiến rằng ko cần thiết đức tin tưởng nhằm tin tưởng nhập Chúa. Ông tin tưởng nhập Chúa tuy nhiên là niềm tin tưởng lý tính. Ông cũng phản đối đạo Ki-tô tàn khốc tuy nhiên ko nhất quán. Một mặt mũi ông nhận định rằng Giê-su ko tồn bên trên và những sách Phúc âm là nguỵ tạo ra chứa chấp lênh láng xích míc tuy nhiên mặt mũi không giống ông lại nhận định rằng cũng chủ yếu công đồng này đã gìn không thay đổi phiên bản nhưng mà không bao giờ thay đổi gì nhằm lý giải mang đến những xích míc trong những sách Phúc âm. Ông cũng viét nhiều về những chủng thổ dân không giống nhau và đem ý kiến bài xích Do thái.

Triết học[sửa | sửa mã nguồn]

Tác phẩm lớn số 1 của ông nhằm lại là Dictionnaire philosophique (Từ điển Triết học) tập kết nhiều nội dung bài viết riêng biệt của ông và những bài xích ông ghi chép nhập Encyclopédie (Bách khoa thư) của Diderot. Trong số đó ông phản bác bỏ thiết chế chủ yếu trị đương thời của Pháp, nhà thời thánh Công giáo, Kinh Thánh và thể hiện nay lối hành văn, tính cơ hội riêng biệt của tớ, Voltaire. Qua tê liệt ông nhấn mạnh vấn đề tầm quan trọng của tôn giáo hoàn hảo là dạy dỗ đạo đức nghề nghiệp chứ không hề cần giáo điều.

Ông đồng ý với vấn đề của Isaac Newton và John Locke.^[31] Ông cũng phản bác bỏ chính sách nằm trong địa của Pháp ở Bắc Mỹ.

Ảnh hưởng[sửa | sửa mã nguồn]

Nhà văn Voltaire coi giai cấp cho tư sản Pháp quá nhỏ bé xíu và yếu hèn ớt, giai cấp cho quý tộc thì tham lam nhũng và ăn bám, còn người dân thông thường thì dốt nát nát nhừ và mê tín dị đoan, và nhà thời thánh thì gom thêm vào cho những căn nhà cách mệnh vì chưng thuế thập phân. Do ông coi phần rộng lớn loài người là những kẻ đểu cáng fake và ngu dốt nát, ông bỉ bác bỏ xuất xứ của loài người, không giống với căn nhà văn Rousseau ước muốn đem loài người về bên với ngẫu nhiên.^[32]

Voltaire cũng ko tin tưởng tưởng ở chính sách dân công ty nhưng mà ông coi là chỉ tuyên truyền những tôn sùng của quần bọn chúng. Theo ông chỉ tin tưởng những vị vua theo đuổi công ty nghĩa Khai sáng sủa chuyên nghiệp chế với việc tương hỗ của những căn nhà triết học tập như ông mới nhất hoàn toàn có thể dẫn cho tới sự thay cho thay đổi vì thế chỉ với những đo lường và tính toán quyền lợi hợp lý và phải chăng trong phòng vua mới nhất tạo nên nghĩa vụ và quyền lợi và phát đạt mang đến quốc gia và thần dân. Trong thư gửi Nữ hoàng Ekaterina II Đại Đế nước Nga và vua Friedrich II Đại Đế nước Phổ ông nhấn mạnh vấn đề cho tới tầm quan trọng của quân group và dùng vũ lực nhằm "mang lại trật tự" như ông ghi chép cỗ vũ việc phân tách tách Vương quốc Ba Lan và Đại Công quốc Litva. không chỉ thế, ông cũng lôi kéo vua Friedrich II Đại Đế phân phát binh tiến công người Thổ Nhĩ Kỳ bạo ngược, tuy nhiên vua kể từ chối. Số là vua sẽ rất cần hứng chịu đựng cuộc Chiến giành Bảy năm thảm khốc, ni cuộc chiến tranh kết cổ động, vua gửi thư mang đến Voltaire:^[33]

Và Khi Voltaire ca tụng vua Karl XII "lên cho tới mây xanh" cho dù ông "chẳng biết tí tẹo gì" về quân sự chiến lược, vua Friedrich II Đại Đế cũng thể hiện nay thưởng thức của tớ sau cuộc chiến tranh qua quýt việc ko ngưỡng mộ vua Karl XII mang đến lắm.^[34] Nhưng Voltaire cũng phản đối việc dùng vũ lực nhằm xử lý những yếu tố giành chấp như nhập Dictionnaire philosophique ông coi cuộc chiến tranh là "cỗ máy địa ngục" và người tiêu dùng bọn chúng là "những kẻ giết thịt người ngu ngốc". Voltaire còn được lưu giữ cho tới như 1 người tranh tài mang đến quyền tự tại cá thể, tự tại tôn giáo nhập tê liệt đem quyền được xét xử vô tư và vạch rõ ràng sự fake lừa và ko vô tư của chính sách phụ thân phong cách.

Voltaire sinh sống nhì mươi năm cuối đời ở Ferney và rơi rụng ở Paris. Một số tư liệu biên chép lại, trong mỗi khoảng thời gian rất ngắn cuối đời Voltaire tiếp tục phân phát rời khỏi những giờ đồng hồ thét kinh hãi nhưng mà không có bất kì ai nắm chắc. Theo điều kể lại của những người gom việc nhập căn nhà ông thì Voltaire tiếp tục bắt gặp những hình hình họa rùng rợn. Những điều thưa sau cùng của ông là: "Vì Thiên Chúa, van khiến cho tôi bị tiêu diệt vào phía trong bình yên lặng."^[35] Nay Ferney được đặt điều theo đuổi thương hiệu ông là Ferney-Voltaire. Lâu đài ông ở giờ là kho lưu trữ bảo tàng L'Auberge de l'Europe còn toàn cỗ tủ sách của ông vẫn được không thay đổi bên trên kho lưu trữ bảo tàng vương quốc Nga bên trên Sankt-Peterburg. Đại ganh đua hào người Đức là Johann Wolfgang von Goethe tiếp tục gọi ông là "nhà văn tài tình nhất từng thời đại".^[36] không chỉ thế, ông cũng khá được Review là 1 trong những trong mỗi nhân tài sử học tập lỗi lạc nhất.^[31]

Câu thưa và trích dẫn[sửa | sửa mã nguồn]

• "Jamais vingt volumes in-folio ne feront de révolution; ce sont les petits livres portatifs à trente sous qui sont à craindre. Si l'Évangile avait coûté douze cents sesterces, jamais la religion chrétienne ne se serait établie." (Lettre à d'Alembert, 5 tháng bốn năm 1766)

  "Hai mươi tập dượt sách đau đớn rộng lớn ko khi nào thực hiện nổi một cuộc cơ hội mạng; chủ yếu những cuốn sách nhỏ giá bán phụ thân mươi xu mới nhất thực sự kinh hãi. Nếu Sách Phúc Âm có mức giá là 1 trong những ngàn nhì trăm sestertius (tiền La Mã) thì Kitô giáo có lẽ rằng sẽ không còn khi nào cải tiến và phát triển như thời nay."

• "La nôtre [religion] est sans contredit la plus ridicule, la plus absurde, et la plus sanguinaire qui ait jamais infecté le monde."^[37] (Thư gửi Friedrich II của Phổ, ngày 5 mon một năm 1767)

  " [Tôn giáo] của tất cả chúng ta [Kitô giáo] là tôn giáo lố lỉnh nhất, vô lý nhất và đẫm huyết nhất thực hiện nhiễm độc toàn cầu."

• "Dans les commencements de la fondation des Quinze-Vingts......aux sourds de juger de la musique." (Petite digression)

  "Khi mới nhất xây dựng cơ sở y tế Quinze-Vingts......những kẻ nặng tai bình phẩm về music."

• "Il vaut mieux hasarder de sauver un coupable plutôt que de condamner un innocent." (Zadig)

  "Thà nguy hiểm cứu giúp vớt một kẻ tội phạm còn rộng lớn lên án một người không có tội."

• "Que répondre à un homme qui vous dit qu'il aime mieux obéir à Dieu qu'aux hommes et qui, en conséquence, est sûr de mériter le ciel en vous égorgeant?" (Dictionnaire philosophique, mục kể từ "Fanatisme")

  "Trả điều thế này so với một người thưa với các bạn rằng anh tao tuân phục Chúa rộng lớn là với những người không giống và nhận định rằng anh tao chắc chắn là sẽ tiến hành lên thiên đường Khi tách cổ bạn?"

• "Je commence mon nom, vous finissez le vôtre." (Voltaire s'adressant au chevalier de Rohan)

  "Tôi chính thức vì chưng thương hiệu của tôi, ngài kết cổ động vì chưng thương hiệu của ngài."

• "Le fanatique aveugle, et le chrétien sincère
  Ont porté trop souvent le même caractère;
  Ils ont même courage, ils ont mêmes désirs.
  Le crime a ses héros, l'erreur a ses martyrs.
  Du vrai zèle et du faux vains juges que nous sommes!
  Souvent les scélérats ressemblent aux grands hommes."
  (La Henriade, chương 5, trang 169-202)

  "Kẻ cuồng tín thong manh quáng, nằm trong tín đồ vật Cơ Đốc trở nên thật
  Đều đem tính chất cách;
  Họ đều can đảm và mạnh mẽ, đều phải sở hữu nằm trong thèm muốn.
  Tội ác đem hero của chính nó, sai lầm không mong muốn đem tử sĩ của chính nó.
  Lòng sức nóng trở nên và tuyệt vọng là các thứ tất cả chúng ta có!
  Thường những kẻ côn đồ vật kiểu như những vĩ nhân."

• "Nous laisserons ce monde-ci aussi sot et aussi méchant que nous l'avons trouvé en hắn arrivant." (được trích vì chưng Schopenhauer)

  "Chúng tao tiếp tục nhằm lại một toàn cầu rồ dại và độc ác như Khi tất cả chúng ta được biết Khi lao vào trước tê liệt."

• "Quelques arpents de neige": ainsi Voltaire désigna-t-il les terres françaises du Canada donnant des arguments à ceux qui préféraient que la France les cède à l'Angleterre. Rappelons qu'à l'époque toute la Louisiane - bien plus grande que l'actuel État de Louisiane - était française et dotée d'un climat bien plus clément.

  "Một vài ba hình mẫu khu đất phủ băng tuyết": này đó là cơ hội nhưng mà Voltaire gọi những vùng khu đất Canada nằm trong Pháp Khi ông thể hiện lập luận so với những người dân ham muốn nước Pháp nhượng lại mang đến Đế quốc Anh. Lưu ý là nhập thời gian đó, toàn cỗ vùng khu đất Louisiana - rộng lớn mênh mông bang Louisiana lúc này - là còn nằm trong Pháp và đem nhiệt độ ôn hoà rộng lớn.

• "Les beaux esprits se rencontrent."

  "Những tư tưởng rộng lớn thông thường gặp gỡ nhau."

• "Un dictionnaire sans citations est un squelette."

  "Một tự điển không tồn tại những câu trích dẫn chỉ là 1 trong những khuông xương."

• "L'écriture est la peinture de la voix."

  "Viết lách đó là hội họa của phân phát ngôn."

• "On peut juger du caractère des hommes par leurs entreprises."

  "Có thể Review tính cơ hội của con trai trải qua sự nguy hiểm xả thân của mình.

• "Si Dieu n'existait pas, il faudrait l'inventer."

  "Nếu Chúa ko tồn bên trên thì rất cần phải phát minh sáng tạo rời khỏi ông tao."

• "Soyez des immeubles effondrés de mensonges."

  "Hãy đập tan toà nhà đất của sự gian dối."

• "Providence has given us hope and sleep as a compensation for many cares of life."

  "Thượng đế ban mang đến tất cả chúng ta kỳ vọng và giấc mộng nhằm thông thường bù mang đến những nỗi lo ngại của cuộc sống.

• "He who thinks himself wise; Oh Heavens! Is a great fool."

  "Kẻ này suy nghĩ bản thân là khéo léo thì, trời hỡi! Hắn là 1 trong những thương hiệu đại ngốc."

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Triết học[sửa | sửa mã nguồn]

• Những lá thư triết học (London, 1733) (French version entitled Lettres philosophiques sur les Anglais, Rouen, 1734), revised as Letters on the English (circa 1778)
• Le Mondain (1736)
• Luận bàn về con cái người (1738)
• Zadig hoặc số phận (1747)
• Micromégas (1752)
• Trẻ không cha mẹ của nước Trung Hoa (1755).
• Candide hoặc công ty nghĩa lạc quan (1759)
• Khảo sát về việc dung thứ (1763)
• Ce qui plaît aux dames (1764)
• Từ điển Triết học (1764)
• L'Ingénu (1767)
• Công chúa của trở nên Babylone (1768)
• Bức thư mang đến người sáng tác của cuốn sách của phụ thân kẻ lường gạt (1770)

Kịch[sửa | sửa mã nguồn]

Voltaire ghi chép khoảng chừng 50-60 vở kịch, nhập tê liệt đem một trong những không được xuất phiên bản. Trong số tê liệt có:

• Œdipe (1718)
• Mariamne (1724)
• Zaïre (1732)
• Eriphile (1732)
• Irène
• Socrates
• Mahomet
• Mérope
• Nanine
• The Orphan of China (1755)^[38][39]

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

• History of Charles XII, King of Sweden (1731)
• The Age of Louis XIV (Thời đại của vua Louis XIV, 1751)
• The Age of Louis XV (Thời đại của vua Louis XV, 1746–1752)
• Biên Niên Sử của Đế quốc – kể từ Hoàng Đế Charlemagne cho tới Vua Henry VII, Vol. I (1754)
• Biên Niên Sử của Đế quốc - kể từ Louis của Bavaria cho tới Ferdinand II Vol. II (1754)
• Essay on the Manners of Nations (or 'Universal History') (1756)
• Lịch sử của Đế quốc Nga bên dưới thời Đại Đế Peter (Vol. I 1759; Vol. II 1763)
• History of the Parliament of Paris (1769)^[40]

Niên biểu[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons nhận thêm hình hình họa và phương tiện đi lại truyền đạt về Voltaire.

• App, Urs. The Birth of Orientalism. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2010 (hardcover, ISBN 978-0-8122-4261-4); contains a 60-page chapter (pp. 15–76) on Voltaire as a pioneer of Indomania and his use of nhái Indian texts in anti-Christian propaganda.
• Besterman, Theodore, Voltaire, (1969).
• Brumfitt, J. H. Voltaire: Historian (1958) online edition
• Davidson, Ian, Voltaire. A Life, London, Profile Books, 2010. ISBN 978-1-60598-287-8
• Durant, Will, The Story of Civilization. Vol. IX: The Age of Voltaire. New York: Simon and Schuster, 1965.
• Gay, Peter, Voltaire's Politics, The Poet as Realist, Yale University, 1988.
• Hadidi, Djavâd, Voltaire et l'Islam, Publications Orientalistes de France, 1974. ISBN 978-2-84161-510-0
• Knapp, Bettina L. Voltaire Revisited (2000)
• Mason, Haydn, Voltaire, A Biography (1981) ISBN 978-0-8018-2611-5
• McElroy, Wendy (2008). “Voltaire (1694–1778)”. Trong Hamowy, Ronald (biên tập). The Encyclopedia of Libertarianism. Thousand Oaks, CA: SAGE; Cato Institute. tr. 521–2. ISBN 978-1-4129-6580-4. LCCN 2008009151. OCLC 750831024.
• Muller, Jerry Z., 2002. The Mind and the Market: Capitalism in Western Thought. Anchor Books. 978-0385721660
• Pearson, Roger, 2005. Voltaire Almighty: a life in pursuit of freedom. Bloomsbury. ISBN 978-1-58234-630-4. pp. 447
• Quinones, Ricardo J. Erasmus and Voltaire: Why They Still Matter (University of Toronto Press; 2010) 240 pages; Draws parallels between the two thinkers as voices of moderation with relevance today.
• Schwarzbach, Bertram Eugene, Voltaire's Old Testament Criticism, Librairie Droz, Geneva, 1971.
• Torrey, Norman L., The Spirit of Voltaire, Columbia University Press, 1938.
• Vernon, Thomas S. (1989). “Chapter V: Voltaire”. Great Infidels. M & M Pr. ISBN 0-943099-05-6. Bản gốc tàng trữ ngày 8 mon hai năm 2001. Truy cập ngày 23 mon 3 năm 2016.
• Wade, Ira O. (1967). Studies on Voltaire. New York: Russell & Russell.
• Wright, Charles Henry Conrad, A History of French Literature, Oxford University Press, 1912.
• "The Cambridge Companion vĩ đại Voltaire", ed by Nicholas Cronk, 2009.
• Daniel S. Burt, The biography book: a reader's guide vĩ đại nonfiction, fictional, and film biographies of more phàn nàn 500 of the most fascinating individuals of all time, Greenwood Publishing Group, 2001. ISBN 1-57356-256-4.
• Gerhard Ritter, Peter Paret, Frederick the Great: a historical profile, University of California Press, 1968.
• Heinrich Von Treitschke, George Haven Putnam, Douglas Sladen, Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great, The Minerva Group, Inc., 2001. ISBN 0-89875-536-0.
• Trevor Nevitt Dupuy, The military life of Frederick the Great of Prussia, F. Watts, 1969.
• Christopher Duffy, Frederick the Great: A Military Life, Routledge, 1988. ISBN 0-415-00276-1.
• Christopher M. Clark, Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947, Harvard University Press, 2006. ISBN 0-674-02385-4.
• Baron Thomas Babington Macaulay Macaulay, Life of Frederick the Great. Delisser & Procter, 1859.
• James Freeman Clarke, Nineteenth century questions, Ayer Publishing, 1897. ISBN 0-8369-2539-4.
• Wayne Andrews, Voltaire, New Directions Publishing, 1981. ISBN 0-8112-0802-8.
• Armstrong Starkey, War in the Age of Enlightenment, 1700-1789, Greenwood Publishing Group, 2003. ISBN 0-275-97240-2.
• Jay Luvaas, Frederick the Great on the Art of War, Da Capo Press, 1999. ISBN 0-306-80908-7.
• American Society of the French Legion of Honor, The American Society Legion of Honor magazine, Tập 13-14, American Society of the French Legion of Honor., 1942.
• Alexander J. Nemeth, Voltaire's tormented soul: a psychobiographic inquiry, Associated University Presse, 2008. ISBN 0-934223-92-0.
• Henri Troyat, Catherine the Great, Berkley Books, 1989. ISBN 0-425-07981-3.
• Christopher Thacker, Voltaire, Taylor & Francis, 1971. ISBN 0-7100-7020-9.
• Sara J. Schechner, Sara Schechner Genuth, Comets, Popular Culture, and the Birth of Modern Cosmology, Princeton University Press, 1999. ISBN 0-691-00925-2.
• Lê Hải, Voltaire và trí tuệ lý tính Blog Sổ tay nghiên cứu và phân tích 2011.

Tiếng Pháp[sửa | sửa mã nguồn]

• René Pomeau, La Religion de Voltaire, Librairie Nizet, Paris, 1974.
• Valérie Crugten-André, La vie de Voltaire [1]
• Morley, J., The Works of Voltaire, A Contemporary Version, (21 vol 1901), online edition Lưu trữ 2011-07-27 bên trên Wayback Machine